١
لە ژیانمدا یەكجار به‌ڕێز كاك نەوشیروان موسته‌فام بینیووە: لە ساڵی ٢٠٠٣ لە پاش ئەوەی لەگەڵ چەندین هاوڕێه‌كی ئازیزدا ڕابەرایەتی خۆپیشاندانی زانكۆی سلێمانیمان كرد و ئاڵای توركیامان سووتاند. ئێمه گیراین و له زیندانی ئاسایشی سلێمانی بووین. كاك نەوشیروانی ڕەحمەتی پێی خۆش بوو بمانبینێت، گووتی؛ چیتان دەوێت؟ پاش قسە و باس لەسەر خۆپیشاندانەكە، گووتم: ”بۆ كۆمۆنیستەكانت كوشت؟ پاشان بۆ ناسیۆنالیزمی كوردی بەم فۆرمە گەیشتە بنبەست و بۆگەنیكرد؟!…
ئەو پیاوە دەیویست تێبگات لە ڕ(ۆحی سەردەمێك) گە خواست و مانیڤێستبوونی جیاوازی هەبوو لە گەڵ شاخاوییەكان، كاك نەوشیروانیش لەو شاخاوییانە بوو كە پێچەوانەی زۆرێكێ تر لە سیاسییەكان خۆی ڕاكێشابووە ناو نەوەو ڕۆحێكی نوێوە و دڵسۆزو ڕاستگۆش بوو.
٢
هەمیشە لەو بڕوایەدام كە جەماوەرو كۆمەڵگە و مێگەل تەنیا بت و بتی دەوێت، خەڵك لە پێناوی ئازادیدا تێناكۆشن، بەڵكو لە پێناو كۆیلەیەتی و خزمەتكارییدا تێدەكۆشن. و ئارەزوویدەكەن وەك ئەوەی ئەم هەوڵ و كۆششە خەبات بێت لە پێناوی ئازادیدا. بتێك تەلیسم و سیحری بەتاڵبۆتەوەو ناتوانێت چیتر جادوو بكات لە جەماوەری بەشەرەف و گەل و كۆمەڵگە، نهێنی و پانتاییە نەبینراوەكانی كەشف و ڕووت و قوتن. جەماوەرو كۆمەڵانی خەڵكیش نایانەوێت ئاغا و سەروەرو سەردارەكەیان ڕووت و قوت بێت، دەبێت تەنرا بێت بە خورافەو ئه‌فسانه وەهم و پاڵەوانێتی و قودرەتێكی لە ڕادەبەدەری ڕزگاكردن و ڕابەرایەتیكردن. دەبێت ئاغا پۆشتەو تەلیسماویی و پڕ نهێنی بێت. بەمشێوەیە كاتێك جەماوەر دەسبەرداری ئاغایەك دەبێت بەرهەمی وشیاریی و وشیاربوونەوەو ئاگاییەك نییە، بەڵكو بەرهەمی كەشفبوونی وەهم و خورافەی چیرۆك و حیكایەتەكانی ئاغایە.
٣
ئاغایایەكی نوێ دێت، خۆی نایەت بەڵكو دادەتاشرێت و بە زۆری زۆرداری دەڵێن؛ ئاغاو ڕزگاركەر و پێغەمبەریت، تۆ فریادڕەس و نوێنەری خوایت، تۆ ئەو زەرورەتەیت كە خودا نەیویستووە بە تەنیایی و هەتیویی بە جێمان بهێڵێت…جەماوەر و مێگه‌لی جه‌ماوه‌ریی وەهمی بۆ دادەتاشێت، چیرۆك و حیكایەتی سەیرو سەمەرەی بۆ دروستدەكات، وەك بكەرێكی سەرو مێژوو و پاڵەوانی ناو چیرۆكە ئوستورەییەكان وێنای دەكات و بەرهەمیدێنێتەوە. جەماوەر نایەوێت وەك ئاغای یەكەم لە دەستیان بچێت و بڕوات، لێرەوە دەستكاری مێژووی بۆ دەكات، دەستكاری جوگرافیا، دەستكاری ڕۆحی بۆدەكات، دەستكاری زمان…
ئەم ئاغایە لە ناو پێرسپێكتیڤ و دیدگایەكی میتافیزیكی و تیۆلۆژیدا مەقام و شان و شەوكەتی گەورە دەكرێت، پیرۆز ڕادەگیرێت، تەفسیرو ڕاڤەو تەئویل بۆ قسەكانی دەكرێت، قسە هەڵەكانی ئەم ئاغایە، لەو شوێنەی كە نەیپێكاوە جەماوەر خۆی تاوانبار دەكات، كە لە ئاغاو حیكمەتەكانی تێنەگەیشتووە و هەڵە لێكیداوەتەوە، دەبێت لە ناو پرۆسە تائویلیی و ڕاڤەكارییەكاندا مانای نوێ و تێگەیشتنی نوێ بۆ حیكمەتە نەبینراوەكانی ئەم ئاغایە بگەڕێت. تەفسیر لە دوای تەفسیر….ئاغایەك لە ناو تاوان و كوشتن و بڕینیشدا مافی هەبووەو لە سەردەمی شاخدا، لە شاردا… تاوانی ئەنجام نەداوە بەڵكو هەلومەرجی شۆڕشگێڕیی و كۆنتێكستی ئەو كاتە هەق و شەرعییەتی دەداتێ. ترس لە درزكەوتنە ناو ڕیزەكانی شۆڕش ئەم پاڵەوانە شۆڕشگێڕەی ناچار كردووە ئاگاداری شۆڕش و بەرژەوەندییە باڵاكانی شۆڕش بێت و تەسفییە بكات….هتد
٤
سەردانەكەی كاك نەوشیروان بۆ مزگەوتی گەورە، فاتیحا و قسەو باسێك بۆ مامۆستایانی ئاینی و داوایان لێدەكات ئەوان سەرقاڵی (ئەركی مۆراڵی) و (ڕیفۆرمیستی) خۆیان بن، خودی كاك نەوشیروانیش لە سیاسەتدا سەرقاڵی ئەم ئەركەیەو، ئەم. ئەركەش هەر عیبادەتە! …لە ئێستاو لێرەدا وەك ڕیكلامێك بۆ بانگەشەو دەنگ كۆكردنەوە دادەبەزێت.
٥
ئاین لە خۆیدا مانای نییە، بەڵكو ئاین ئەو مانایانەیە كە لە ناو ململانێی هێزەكان و ستراتیژی ناونان و ناولێنان و ستراتیژی پۆلێنكردن و دەستبەسەراكردندا هێزەكان مانای لێی بەرهەمدێنن. كەواتە مانای زاڵ و باڵا دەستی ئاین و تێگەیشتنێك لە ئاین، مانای ویستراوی ئەو هێزەیە كە زاڵ و باڵا دەستە.
٦
ئاین خودی خۆی قوربانی دەستی مەلاو شێخە، كەواتە لە پێناو كۆمەڵگەیەكی ڕۆشنگەرو ئازادو عەدالەتدا دەبێت تێگەیشتن و تەفسیری ئاین سەر لەنوێبكرێتەوە، ئەمە لە كاتێكدا ئاین هیچ نییە جگە لە تەفسیرەكان.
٧
ئاین وەك چۆن بەشێك بووە لە ڕەوایەتی و شەرعییەتدان بە ستەم و ستەمكارو ستەمكاریی، لە دەیان و سەدان شوێنیشدا، بە دەر لە پێویستیه ئه‌نتۆلۆژییەكەی، بەدەر لەوەی لە ئاستە میتافیزیكییەكەیدا ئارامی و ئاسودەگی ئاشتییە لە زۆر شوێندا، لە ناو ئەكتی كۆمەڵایەتی و دەستە جەمعیشدا بەشێك بووە لە بەرگریی و بەرەنگاری دژ بە ستەم و ستەمكاری و ستەمكاری و لە ناو ئەكتی بەرەنگاریی و بەرگریی و بەرگرییكردن بووە لە ئازادی و دادپەروەری و لە بەرەی بەشمەینەت و چەوساوەكان بووە.
٨
كاك نەوشیروان تا ئەو جێگەیە كارێكی دروستدەكات كە ئاین و. ڕەمزو سیمبۆلە ئاینییەكان بەشێك بن لە بەرگریی لە عەدالەت ئیسڵاح و ڕیفۆرم و دەسكاریكردنی ئاستێك كە ئاین. دەتوانێت ئەنجامی بدات.
٩
هەزاران كەس كە بڕوایان بە خوداو ئیسلام نەبوو هۆگەربوون بە كاك نەوشیروانە و لە شاخ و لە شاریش، ئەمانە چەپگەلێك بوون كە ( ئاینیان بە تلیاكی گەلان و داردەستی ستەمی سەرمایەداری و بۆرژوا دەبینی) لە گردی زەرگەتەش، قۆناغی گردی زەرگەتە تا ئەم چركەساتەیش هەزاران كەس لەم جۆرە هەیە.
١٠
بۆ هێندە كۆیلە بین بڕوا نەكەین ئاغایەك لە هەندێك جێگەدا نایپێكێت و دەبێت خراپ لێی حاڵیی نەبین؟ بۆچی ئەوەی فەهم و تەفسیری خراپی ئێمە بێت كە لە حیكمەتەكانی ئاغا تێناگات و نەك ئاغا نەیپێكاو هەڵەی فەرموو ؟ بۆ؟
ئەمە ئەو دۆخە كەینونەیه‌یە كه تەنراو و پۆشراوە بە ئایدیۆلۆژیاو دۆگما و پیرۆزكردن و پەرستن، كە نابێت ئاغا هەڵە بكات! ئەوەی ئێمەین لووتمان بۆنی حیكمەتەكانی ئاغا ناكەوێت نەك ئاغا نەیپیكا بێت. لێرەوە ئائیست و مولحیدو بێباوەڕەكانی دوێنێ، لە ناو كردەی پەرستن و پیرۆزكردن و تەقدیسكردندا دێن و بەرگریی لەوە دەكەن كه (كاك نەوشیروان باشتر لە ئێمە دەزانێت) و ئەو زاهیدو موتەقی و موفەسیر ڕاڤەكارێكی گەورەیە.
بەدبەختی و ماڵوێرانی گۆڕان لەوێدا بوو كە وەك هەر (بزوتنەوەیەكی پۆپۆلیستی) دیكەی ناو دونیای ئێمە بیابانێك بوو لە نەخوێنەواریی و جەهل و دەسكارینەكردنێكی ڕادیكاڵییانەو ڕیشەیی هەلومەرجێكی بەرپرس لەوەی كە هەیەو بەردەوام خۆی بەرهەمدێنێتەوە.
ته‌نها دانانی لینكی بابه‌ت ڕێگه‌پێدراوه.