تکایە پێش ناردنی بابەت بۆ کولتور مەگەزین ئەم مەرجانە بخوێنەوە. چه‌ند مه‌رجێكی بچوكمان هه‌یه هیوادارین ڕه‌چاوبكرێت:
١. بابه‌به‌ته‌كه به ۆرد word doc دۆكۆمێنت نوسرابێت و به‌فۆنتی یونیكورد، پاشان پاكنوس كرابێت له‌هه‌موو ڕوویه‌كه‌وه و نوسه‌ر له‌گه‌ڵ ناردنیدا لێپسراوبێت به‌رامبه‌ر هه‌موو داتا و زانیارییه‌كانی بابه‌ته‌كه‌ی. له ۆرد دۆكۆمێنته‌كه‌دا ناوی دووانی یان سیانی نوسه‌ر نوسرابێت. ته‌نها نازناو په‌سند نابێت. بابه‌ت به (هه‌ڵڕاژویی) له‌ناو مه‌سنجه‌ری په‌یچی فه‌یسبوكی كولتور مه‌گه‌زیندا یان ده‌سته‌ی نوسه‌راندا یان له ئیمێله‌كه‌دا بابه‌ته‌كه دانێیت وه‌رناگیرێت. ته‌نها بۆ له‌ڕێگه‌ی ئێمێلی فه‌رمی گۆڤاره‌كه‌مان و به ۆرد و فۆنتی یونیكورد و له‌شێوه‌ی هاوپێچ پاكنوسكرا بێت…ئه‌وسا وه‌رده‌گیرێت وه‌ك سه‌ره‌تایه‌ك.
ئیمێل؛ culturemagazine2017@gmail.com
٢. كۆنسێپتێكی بچووكمان هه‌یه له‌ڕووی دیزاینه‌وه بیگره تاوه‌كو فۆتۆ دانان و زمانه‌وانی و ڕێنوس و جیهانبینی جێنده‌ری و فیكری و كاری له‌سه‌رده‌كه‌ین. ده‌كرێت هه‌ر نوسه‌رێك به‌رهه‌م ده‌نێرێت له‌گه‌ڵیدا نه‌بن، یان له‌گه‌ڵیدابن! ئه‌مه هه‌ڵبژاردنی خۆیانه. به‌ڵام پێمانباشه وه‌ك هه‌موو كولتور مه‌گه‌زینه‌كانی دونیا، ڕه‌چاوی كۆنسێپتی ستاندارتی كولتور مه‌گه‌زینه‌كانی دونیا بكه‌ین .
٤. لە ڕووی زمانەوانی و ڕێنوسی ستانداردی کوردیەوە نوسرابێت؛ كردنی دوو (واو) به‌یه‌ك (واو) جێگه‌ی قبوڵ نییه! هه‌روه‌ها هه‌ندێك داهێنانی نوێ ڕوویداوه به‌وه‌ی (ڕ) له‌سه‌ره‌تای وشه‌دا به (ر) ده‌نوسن، ئه‌مه ئاڵۆزكردنی زمانه و داهێنانی چه‌ند كه‌سێكه، هه‌ر بۆیه (ڕ) ڕیه و (ر) ریه و هه‌ریه‌كه و وه‌ك خۆی ده‌نوسرێت.
كه‌ده‌ڵێین ڕێنوسی زمانی كوردی مه‌به‌ستمان دووجۆر ڕێنوسه، ڕێنوسی نه‌وه‌ی ڕاپه‌ڕین و كلاسیكیه‌كه‌ش. به‌مانای هه‌ردوو ڕێنوسه‌كه جێگه‌ی قبوڵن؛ ڕێنوسه كلاسیكیه، هه‌روه‌ها ڕێنوسی نوسه‌رانی (نه‌وه‌ی ڕاپه‌ڕین) كه‌له‌پڕۆژه‌كانی گۆڤاری وه‌ك (ئازادی و ڕه‌هه‌ند و كۆنسێپت و بوون ) ئه‌ده‌بیاتی ئه‌و نه‌وه‌یه‌دا په‌ره‌ی پێدراوه.
یاخود تکایە سەردانی ئەم ماڵپەڕە بکە
٥. نوسینی فیکری گەر زادەی نوسینی نوسەر خۆی بێت، ئەوا پێڕست و ئاماژە بەسەرچاوە و لاپەڕە وەک هەموو نوسینێکی زانستی ئەم دونیایە گرنگه. هه‌موو هه‌وڵدانه فیكریه‌كان بۆ خوێندنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی به‌هه‌ند وه‌رده‌گرین. گەر نوسەر لە لێکۆڵینەوەکەیدا ساختەکاری یان پلاجاریستی پەیڕەو بکات ئەوا خۆی لێی بەرپرسیارە، نەک کولتور مەگەزین.
٦. ڕەچاوی میتۆدێکی دیکە دەکەین ئەویش ئه‌وه‌یه بیرۆكه‌كان و مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ بابه‌ته‌كان ده‌بێت (ترانسپەرێنت) بن. بەمانای ئایدیاکان، هیپۆتێزەکان، ڕوون بن بۆ خوێنه‌ر نه‌ك ساده‌خوازی بن. هه‌روه‌ها (یاریكردنی بێ بنه‌ما) به‌چه‌مكه فه‌لسه‌فیه‌كان و بازهه‌ڵدان به‌سه‌ر كڕۆك و جه‌وهه‌ری ئه‌و كێشه‌به‌ندیه فیكری و كۆمه‌ڵایه‌تی و ده‌روونیه‌ی باسه‌كه ده‌یه‌وێت بیخاته ڕوو، جێگه‌ی بڵابوونه‌وه نییه. به‌مانای پابه‌ند بێت به میتۆدی نوسین و بنه‌ما و ستركتوری ده‌قی فیكری له‌دونیادا، سه‌رچاوه و په‌راوێز ده‌بێت دابنرێت له‌كاتی ئاماژه‌كردندا به تێوه‌ره‌یه‌ك یان فه‌یله‌سوفێك یان بیرمه‌ندێك.
٧. بەشە فەلسەفی و فیكریه‌كه‌ی وردین تێدا و بەدواداچوون بۆ سەرچاوەکان و دێڕەکان و لاپەڕەکان دەکەین، لەبەر ئەوەی ستاڤەکەمان هەموو زمانی ئینگلیزی و هۆڵه‌ندی و ئەڵمانی و سویدی و عەرەبی و فارسی دەزانن، هه‌ندێك له تێکستەکان دەنێرین بۆ ساغکردنەوەی زۆر دەستەواژە . پاشخانی نوسه‌ره‌كه‌مان له‌لا گرنگه، له‌پێداچوونه‌وه‌ی تێكسته فیكریه‌كاندا توانای زمانه‌وانی و كاره‌كانی له‌وه‌وبه‌ری نوسه‌ر به‌هه‌ند وه‌رده‌گرین .
٨. وەرگێڕان لەفارسیەوە یان عه‌ره‌بیه‌وه؛ سەرەتا دەبێت ئەو سەرچاوەیە دیاری بکات کە لێوەی وەرگێڕدراوە. خۆ ئەگەر نوسەرەکە فارس بێت و له‌سه‌رچاوه‌كه ئۆرگیناله‌كه بێت، یان نوسه‌ره‌كه خۆی عەرەب بێت له‌لامان په‌سه‌نده. بەمانای لەعەرەبی و فارسیەوە تەنها تێکستی زمانەکەی خۆیان قبوڵ دەکەین.
به‌ڵام ئه‌ده‌بیاتی ڕۆژئاوایی له‌وه‌رگێڕانی عه‌ره‌بی و فارسی جێگه‌ی گومانن و ئەزمونمان لەگەڵ عەرەبی و فارسیدا هەیە؛ هه‌ندێك وه‌رگێڕانی فارسی چەندەها بەشی لێ لابراوه و لاپەڕەی په‌ڕاندووه و شێواندنی ده‌سته‌واژه و فۆرموله‌كردنی به ئاره‌زووی ئایدۆلۆژی ده‌زگا عه‌ره‌بی و فارسیه‌كان دەستکاری کراوە. هه‌روه‌ها تەعریبکردنی چه‌مكی لاتینی و فارسیزە کردنی دەقەکان بۆ ئه‌و ده‌قانه‌ی وەردەگێڕدرێن لەزمانە ئەوروپاییەکانەوە. .
٩. بڕواشمان بەوە نییە دەقەکە بەراوورد کرابێت له‌گه‌ڵ زمانه ئۆرگیناله‌كه‌ی، به‌مانای بڵێت؛ له‌فارسیه‌وه وه‌رگێڕدراوه به‌ڵام فڵان نوسه‌ر به‌رواووردی كردووه له‌گه‌ڵ ده‌قه فه‌ڕه‌نسیه‌كه یان ئینگلیزیه‌كه! ئه‌مه كاری به‌دواداچوون و زانینی ئه‌وه‌ی ئه‌م ده‌قه له‌كوێدا دروست وه‌رگیراوه و له‌كوێدا خراپه، ئه‌سته‌م ده‌كات. له‌به‌رئه‌وه یان ئه‌وه‌یه لەزمانێکی ئەورپایەوە وەرگێڕاوە یان لەزمانێکی ڕۆژهەڵاتیەوە. له‌نێوان هه‌ردووكیاندا له‌كۆنسێپتی ئه‌م گۆڤاره‌دا جێگه‌ی نابێته‌وه. و بێگومان سەرچاوەکەی دەبێت بە ڕوونی بنوسرێت.
١٠. گوتاری هاوبه‌شی دوونوسه‌ر لای ئێمه بڵاونابێته‌وه، چونكه نازانین كامه په‌ره‌گراف هی كامه نوسه‌ره‌یه.
١١. هه‌ر ده‌قێك هه‌ڵگری ئاماژه‌ی ( دژه ژنی و ڕاسیستی و فاشیزم ) و دژه ماناكانی ئازادی و هه‌ڵگری مۆركی توندوتیژی و توندڕه‌وی بێت له‌لای ئێمه بڵاونابێته‌وه .
١٢. له‌به‌شی سیاسیدا هه‌موو ڕه‌خنه‌یه‌ك به‌جیاوازی بیروڕاكانه‌وه بڵاوده‌كه‌ینه‌وه، به‌مه‌رجێك له‌كۆنتێكستی (ڕه‌خنه‌ی سیاسی) و (كولتوری ڕه‌خنه‌ی سیاسی) ده‌رنه‌چێت. بێگومان ساتیره‌ی سیاسی و كاریكاتێری سیاسیش به‌خته‌وه‌رمان ده‌كات. گوتاری سیاسی باو و شه‌ڕه ڕۆژانه‌ی سیاسی ڕاسته‌وخۆ بڵاوناكه‌ینه‌وه.
١٢. كولتور مه‌گه‌زین به‌رپرسیاره له‌هه‌ڵبژاردنی هه‌ر فۆتۆیه‌ك و دیزانێك چ بۆ گۆڤاره‌كه له‌سه‌ر نێت یان به‌چاپكراوی، نوسه‌ران ده‌توانن سه‌رنجمان بۆ بنوسن ، به‌ڵام مه‌رج نییه دیزاین و هه‌ڵبژاردنی فۆتۆ به‌ئاره‌زووی نوسه‌ر بێت، به‌ڵام به‌خته‌وه‌ر ده‌بین به‌سه‌رنج و پێشنیاركردن و له‌گه‌ڵ بوونی هه‌ڵه‌دا به‌دوای لێبووردنه‌وه ڕاستیده‌كه‌ینه‌وه.
١٣. هەموو بەرهەمێک پێویسته به Word دۆكۆمێنت پێمانبگات و به‌فۆنتی یونیكورد Unikurd نوسرابێت ، له‌دوایدا خۆمان پێدادەچینەوە و بەجوانی گرنگیپێدانەوە بڵاودەبێتەوە، له‌به‌رئه‌وه دانانی به‌رهه‌م له‌گۆڤاره‌كه كاتی پێویسته . پێداچوونه‌وه و ئیدیتن له‌كۆنسێپتی گۆڤاره‌وه سه‌رچاوه هه‌ڵده‌گرێت.
١٤. هه‌موو به‌رهه‌مێك له‌كاتی گونجاودا بڵاوده‌بێته‌وه و نوسه‌ران ده‌توانن سه‌باره‌ت به‌به‌رهه‌مه‌كانیان پرس و سه‌رنجمان بۆ بنوسن.
١٥. ڕۆژمێری زاینی ستاندار له‌نوسیندا قبوڵ ده‌كه‌ین، ساڵی هه‌تاوی و كۆچی ..هتد په‌سه‌ند نییه لامان .
ئەمە بەگشتی چەند فیلتەریکی سادەیە كه‌په‌یڕه‌وی ده‌كه‌ین.
تیمی كولتور مه‌گه‌زین – پڕۆژه‌ی كولتوری Culture Project
كولتور مه‌گه‌زین
بۆ ناردنی بابه‌ت: culturemagazine2017@gmail.com
