بەکۆیلەکردنی ژنان ؛ tanoux-1887 namouna-

شوان ئەحمەد؛ لەبەرخاتری (موحەمەد)نەبوو -سینەما و حەوزە و ئیتڵاعات-

Loading

موحەمەد پەیامبەری خودا)، لەبەرخاتری (موحەمەد)نەبوو
-سینەما و حەوزە و ئیتڵاعات

 

ماوەیەكی زۆر مارك سایغ لە پاشكۆی (تیارات)ی ڕۆژنامەی (الحیاة)ی لەندەنی گۆشەیەكی هەفتانەی هەبوو، بەناوی (سمعا و بصرا). هەمووی دەمانگێك دەبوو ڕووداوەكەی 11 سێپتەمبەر قەومابوو، تایتڵی یەكێك لە گۆشەكانی ئەمەبوو: (سی. ئای. ئەی فیلم بۆ سینەمای ئەمریكی دەنوسێت!؟).
ئەڵبەت مارك سایغیش وەك خۆی باسی دەكات، ئیحای ئەو بابەتەی لە ڕۆژنامەی (لۆمۆند)ی فەرەنسیەوە وەرگرتبوو كەپێشتر و لەلاپەڕەی یەكەمی ڕۆژنامەكەدا، بەپیتی درشت نوسیبویان: (سی. ئای. ئەی، چۆن فیلمەكانی هۆلیود دەنوسێت؟).

بۆ زانیاری زیاتر بڕوانە: (مارك صایغ: سی. أی. ای إذ تكتب للسینما الآمریكیة أفلامها!؟- جریدە الحیاة- العدد 14374، الاحد28 تموز 2002).

پوختەی هەردوو وتارەكە ئەوەیە، وڵاتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا لەپای هێرش و پەلامارەكانی قاعیدە بۆسەر مانهاتن و شاری نیویۆرك (هێندە شۆك و شپرزەبووە)، هەمووشتێكی لەخۆیدا گۆڕیوە. نەك هەر پەلاماری نەیارەكانی دەدات لە دەرەوە، بەڵكو لەناوەوەڕاش ڕووبەری ئازادیەكان بەرتەسك دەكاتەوەو خۆی لەكایەی هونەری و كولتوریەكانیش هەڵدەقورتێنێ‌ و بەشێوەیك ئاڕاستەیان دەكات، تا لەگەڵ سیاسەتە نوێیەكانی ئەمریكای دوای 11 سێپتەمبەردا هاوتەریب بن.
واتە كایەیەكی وەك سینەما هەر هونەر و بزنس نابێت، بەڵكو دەبێتە ئایدیۆلۆژیاش. ڕاستە هۆلیود هەر لەسەرەتاوە تا 11 سێپتەمبەر، هەر هونەر و بزنس نەبووەو ئایدیۆلۆژیاش ئامادەگی هەیە، وەلێ‌ لەدوای ئەو مێژووەوە بە قەولی (الحیاة) و (لۆمۆند)، كاربەدەستانی ئەمریكا هونەری ئاوێتە بە ئایدیۆلۆژیایەكی تەنك و شەرمن و ژێر بە ژێریان ناوێت، بەڵكو زەق و زۆپ و خەست و خۆڵ و دایرێكتیان گەرەكە.

لە كۆماری ئیسلامی (لەقۆناغ و مەسافەیەكی مێژویی دیاریكراودانا)، بەڵكو بەدرێژایی 38 ساڵی تەمەنی خۆی، وەك دەوڵەتێكی مەزهەبی و دەسەڵاتێكی پاوانخواز و لە قاڵبدەری ئازادیەكان، لەهەوڵی دروستكردن و سەرپێ‌ خستنی ئەدەب و هونەر و مویزیك و شانۆ و سینمایەكی ڕەسمیدا بووە كە تەعبیر لە ئایدیۆلۆژیا و دنیابینی، حەوزەو ئیتڵاعات و سیاسەتی گشتی كۆماری ئیسلامی ئێران بكات.

(شەجەریان) و میوزیكە سونەتیەكەی، زمانحاڵی ئەو هونەر و میوزیكەیە كە قوم و ئایەتوڵڵاكان خوازیاری بوون. فیلمی (محەمەد پایەمبەری خودا)ش، جۆری ئەو سینمایەیە كەهەر دەڵێی سیناریۆكەی لە حەوزەو لەبارەگاكانی ئیتڵاعاتدا نوسراوەو ئەو هونەرەیە كە كۆماری ئیسلامی شاباشی دەكات.
خەرجكردنی چل ملیۆن دۆلار بۆ فیلمێك لەسەردەم و زەمانێكدا كەدۆخی ئابوری وڵات لەوپەڕی خراپیدابێت، هەرگیز بۆخاتری سینما و هونەرێكی پەتی نییە.

بەحوكمی ئەوەی بینەرێكی هەمیشەی سینمای ئێرانیی بەتایبەت (كیا ڕۆستەمی، خانەوادەی مەخمەڵباف- موحسینی باوك و سەمیرەی كچ-، ئەسغەری فەرهادی، جەعفەری پەناهی و مەجیدی مەجیدی) كە بەشی هەرە زۆری ئیشەكانیم بینیووە لە: (ڕەنگی خودا و منداڵانی ئاسمان و باران و شۆڕەبی.. هتد)،
چاوەڕێی فلیمێكی هونەری تایبەتم دەكرد. تەنانەت بەر لەبینینیشی، قاڵس بووم بەو هێرشانەی دەكرانە سەر فیلمەكەو بەو فتوایەشی كە لە هەولێر ڕێی لە نمایشكردنی كارەكە گرت.

یەكەم ڕۆژی نیشاندانی لەسەر شاشەی سینما سالم (16 شوبات)، بەتاسەی (ڕەنگی خودا و منداڵانی ئاسمان و باران و شۆڕەبی)ەوە، خۆم بۆ بینینی ئەوكارە نوێیەی مەجیدی مەجیدی ئامادەكرد. بەڵام دوای سێ‌ سەعاتی ڕەبەق دانیشتن بەدیار فیلمەكەوە، بۆم دەركەوت ئەوەی بینیم هونەر نەبوو، بەڵكو ئایدیۆلۆژیا و تۆخكردنەوەی مەزهەبگەرایی شیعەبوو لەبەرگی هونەردا.
لەوكارەدا هێندەی فۆكس لەسەر موحەمەد بوو وەك (پەیامبەری خودا) ، هێندە و بگرە زیاتریش فۆكس لەسەر ڕۆڵ و ڕوخساری (ئەبوتاڵیب بوو)، ئەبو تاڵیبی باوكی حەزرەتی عەلی.

لەدواساتەكانی ژیانی و لەسەر جێی مردن، عەبدولموتەڵیب وەك سەرداری قوڕەیش و زێوانی كەعبە، پیاوماقوڵانی خێڵ كۆدەكاتەوە بەر لە گیان دەرچونی، دەستی موحەمەد دەخاتە دەستی ئەبو تاڵیب و ئەمانەتەكە بەو دەسپێرێ‌.

لەكۆتا گرتەی فیلمەكەشدا، سەروەختێك ئەبو سوفیان لەبەر دەرگای كەعبەدا، ئەشراف و خانەدان و پیاومەقوڵانی مەككەی كۆكردۆتەوەو قسەیان بۆدەكات، ئەبو لەهەب بەنیگەرانی و بێتاقەتیەكی زۆرەوە، لێی نزیك دەبێتەوەو پێیدەڵێت: (ئەزبەنی باچارەیەكی موحەمەد بكەین)، ئەویش لەوەڵامدا دەڵێت: (تا ئەبوتاڵیب لەژوور سەری بێت و بیپارێزێت، هیچیمان لەگەڵیدا بۆ ناكرێت).

كە ئایین دەگاتە ئەوەی لە پەیامێكی ڕۆحی و پەیوەندیەكی ویژدانی و ناوەكی نێوان خوا و بەندەكانیەوە، بگۆڕێت بۆ سیاسەت و ئایدیۆلۆژیا و بەرژەوەندی و سروتی ڕوكەش و بەتاڵ، ئیدی دەبێت چاوەڕێی زۆر شت بین. وەك ئەوەی چۆن لەم فیلمەدا، ئەبوتاڵیب شوێنی خوا دەگرێتەوەو چۆن ئەوەی پشت و پەنای پیغەمبەرەو سەرخەری پەیامەكەیەتی، ئەبوتاڵیبە نەك یەزدان.

دوو سێ‌ ڕەمەزان بەر لەئێستا، وڵاتانی كەنداو و بەتایبەت عەرەبستانی سعودیە، زنجیرە تەلەفزیۆنیەكی گەورەیان لەسەر عومەری كوڕی خەتاب دروستكرد، لەپێناو پایەداركردنی سونەو ناشیرینكردنی شیعەدا. عومەر وەك ڕەمزی عروبە و وەك گیان فیدایەكی ئیسلام و قورئان و محەمەد و پەیامەكەی.
لەبەرامبەر ئەوەدا ئێران بۆ توندكردنەوەی ئەو ململانێیەی، كەوتەخۆی و ئەو ڕۆڵەی بە ئەبوتاڵیب بەخشی لەم فلیمەدا.

تا ململانێی خوێناوی و قێزەونی شیعەو سونە بەردەوام بێت، ئەو مێژووە بەستایل و بەڕەنگ و بۆی عەنتیكەترەوە دەبینین. زۆرێك لە موسڵمانان دادو بێدادیانە كە كۆلۆنیالیزم و زایۆنیزم و ئیمپریالیزم و خۆرئاوا و كێ‌ و كێ‌، مێژووی ئیسلام ناشیرین دەكەن، بێئاگا لەوەی لەپەتە چڕێنەی سونەگەرایی بنەماڵەی ئال سعود و شیعەگەرایی ئایەتوڵڵا كاندا، چ حەشرێك بەو مێژووە دەكرێت.

ئەوانەی زنجیرە تەلەفزێونی عومەر و فلیمی محەمەد پەیامبەری خودایان بینیووە و وەك دووكاری سەرومڕ هونەری لێیان دەڕوانن، نەك هەر بەهەڵدا چوون، بەڵكو گوناحن و دەبێت لەزمانی سلاڤۆی ژیرەكەوە پێیان بوترێت: (ئەوە هونەر نییە.. ئەوە ئایدیۆلۆژیایە، هەی گەمژە!).

بۆ زانیاری زیاتر بڕوانە: (سلافوی جیجك: بدایە كمأساة وأخری كمهزلة-طوی للثقافة والنشر والاعلام- ترجمة: أمانی لازار- الطبعة الاولی،2015،ل 17).

دواجار دەبێت بڵێین وەك چۆن زنجیرە تەلەفزیۆنی عومەر، لەبەرچاوی كاڵی عومەری كوڕی خەتاب نەبوو، هەر بەو جۆرەش فیلمی محەمەد لەپێناو پەیامبەری خودادا نەبوو. نەخێر لەپێناو شتێكدا بوو لەدەرەوەی ئەودوانە. لەپێناو ململانێیەكی مەزهەبیدایە كە ئەمڕۆ شاسەلمان و بەندەربن سوڵتان لەلایەک و حەسەن ڕۆحانی و قاسم سلێمانی لایەكی ترەوە قانی دەدەن.

                                       سه‌رچاوه‌؛ فه‌یسبوكی نوسه‌ر (شوان ئه‌حمه‌د)