گەنگەشیێن دەرھەقێ فلما رەشەبا دە کو د ناڤ رایا گشتییا کوردی، ب تایبەت د ناڤ ئێزدیان دە پەیدابوی، دکارن داخا خوە ل دیرۆکا سینەمایێ بدن.
لەورا ئەڤجا رایەکە مەکو ل سەر فیلمەکی ھێژ ب دروستی نەھاتییە دیتن ئەڤقاس تێ ئاخافتن. ئەڤقاس شیرۆڤە و ئاگاھی تێن بەلاڤکرن.. ل سەر مالپەرێن فەیسبۆکێ ژبۆ وێ فیلمێ سەناریۆیێن نوو ھاتن نڤیسین و ھەر کەسەکی ل گۆری سەناریۆیا د مێژییا خوە دە مەتح و رەخنە یا رەشەبا کر.
ب رێیا گۆتگۆت و مناقەشەیێن دەرھەقێ رەشەبا دە، جارەکە دن مە ب چاڤێن خوە دیت کا «ھەستێن جڤاکەکا بریندار، مازلوم و بێچارە» ژبۆ بەرژەوەندیێن سیاسی چاوا دکارن ب ھێسانی بێن بکارئانین و بنپێکرن. بەلێ، نیقاش و گەنگەشیێن دەرھەقێ فیلمێ رەشەبا دە ھاتن کرن، ژبۆ بسپۆرێن سینەمایێ، جڤاکناس و دیرۆکناسان گەلەک کەرەستەیێن بێھەمپا ل پەی خوە ھێلان.
پیشتی ڤیدیۆیا دانەناسینا فیلمێ رەشەبا ل سەر مەدیایا سۆسیال ھات بەلاڤکرن، د ناڤ رۆژەکێ دە ب دە هەزاران مرۆڤان لێ نێری و ئەو پەژراند. سینەماحەزان ب بەردەوامی پرسا تاریخا نیشان دانا فیلمێ دکر و ھێژ دی دکن.
بەری ھەرتشتی دبە بێگۆتن کو سەبەبێ ڤێ ئەلەقە یا مەزن ئەڤە کو رەشەبا یەکەم فیلما مە تراژدرێژە کو بەھسا تەرۆرا داعشێ ل سەر جڤاکا ئێزیدی دکە. دەرھێنەرێ فلمێ حسێن حەسەنێ کو د ناڤ شەرت و مەرجێن گران دە کاری فیلما خوە خەلاس بکە، یەک ژ ناڤدارترین دەرھێنەرێن کوردە. لێ مخابن، سەرۆکێ کۆمەلەیەکی ئێزیدییا ب ناڤێ «یەزدان»، ئیسمایل موراد ب رێیا “ترالەرا” (ڤیدیۆیا دانەناسینێ) فیلمێ، ل ھەمبەر ئەکیبا رەشەبا کامپانیایەکی رەشکرنێ دادەستپێکرن. ل گۆری ئیددیعایا وی شەخسێ کو ل ئەمریکا دژی، فیلما رەشەبا «راستیێن ئێزیدیان نیشان نادە» و «د فیلمێ دە مالباتەکی ئێزیدی کەچا خوە یا ژ دەستێ داعشا تەرۆریست ھاتییە رزگار کرن دکوژە!»
ئەڤ ئیددیعایا نەراست د دەمەکە کورت دە د ناڤ تۆرا مەدیایا جڤاکی دە بەلاوبوو. پشتی بەلاڤ بوونا ڤێ ئیددیعایێ، د مەدیایا کوردی دە ژی ل سەر فیلما رەشەبا گەلەک خەبەرێن “پرۆڤاکاتیفو” شێلووڤە ھاتن چێکرن. ئەگەر خوەدانێن وان ئیددیعایان فیلما رەشەبا ب دروستی تەماشەکربان، دێ دیتبان کو د چیرۆکا ڤێ فیلمێ دە چ ساھنە یێن کوشتنا کەچێن ئێزیدی نینن. بەروڤاژی، مالبات و دەرگستیێ کەچا ئێزیدی کو د فیلمێ بەھسا وێ تێکرن، ل کەچا خوە خوەدان دەردکەڤن و ھەتا داوییێ وێ دپارێزن. ب تایبەت دەرگستیێ وێ کو د فلمێ دە ئەڤ ب خوەژی ئێزیدییە، ژبۆ رزگارکرنا نیشانییا خوە، دو جار دکەڤە ناڤ شەر و کەمینان و ژ مرنێ دفتلە.
وەک تێ زانین، ئارمانجا سەرەکە یا گرۆپا «یەزدان» وەقەتاندنا ئێزیدیان ژ نەتەوا کوردە. ئەڤ دخوازن ئیسپات بکن کو «ئێزیدی نە کوردن و نەتەوەکی جودانە». ژ ئالیێ دن چەند ئێزیدیان گرێدایی پارتییا ئسلاحییا بنەتار بەعسی، ھێژ د دەستپێکا کامپانیا یا رەشکرنا فیلما رەشەبا دە پشتەڤانیا گرۆپا «یەزدان» کرن. ل گۆری وێ پارتییێ؛ «ئەزیدی کورد نینن، ئەرەبن.» د ناڤ جڤاکا ئێزیدی دە ئالیگرێن پارتییا ئسلاح زمانێ ئەرەبی وەک «زمانێ زکماکی» قەبوول دکن. بۆ نموونە، نادیا مورادا کو د بن تەسیرا وان ھەردو گرۆپان دە مایی، ئاخافتنێن خوە ب ئەرەبی دکە. پشتی ھلبژارتنا وێ وەک بالیۆزا نیەتپاکییێ یا نەتەوەیێن هەڤگرتی، کوردینییا خوە ڤەدشێرە و پەیڤا کوردستان بکارناینە.
ھنەک ئێزیدیێن دن ژی تەڤ ل ڤێ ئانتی-پرۆپاگاندایێ بوون، بەس مخابن دژبەرییا وان نە ل دژی فیلما رەشەبا ب خوەیە، لێ ل دژی ڤدیدیۆ یا رەکلاما وێ فیلمێ یە. ئەشکەرەیە کو کەس ژوان فیلم ب تەمامی تەماشە نەکریە. سەد ھەیف کو نیقاشێن ل سەر فیلما رەشەبا رێ ل بەر گەلەک «دەستتاری» و «نیەتخرابان» وەکر کو د خوازن ئیستیفادێ ژ ئێش و برینێن ئێزیدیان بکن.
ژ بۆ ھەسابێن سیاسی گەلەک کەسان ب ئاوایەکی ڤەشارتی و بێدەنگ پشتگرییا کامپانیایا رەشکرنا فیلما رەشەبا کر کو تەنیا ئارمانجا وێ، ل پێشچاڤێن ھەمی جیھانێ، نیشاندانا ھۆڤیتییا داعشێ یا ل سەرئێزیدییان بوو.
گاڤا فیلما رەشەبا ھاتە پرۆتەستۆکرن ددەستپێکا فیلمەفەستیڤالا ناڤنەتەوەیی یا دھۆکێ دە، گەلەک سینەماکار و مێڤانێن بیانی و وسا تێگھەشتن کو توندرەڤێن ئیسلامی کەتن ناڤ سالۆنێ. ئەو کەسێن کو فیلما رەشەبا تەماشەکری، باش دیتبوون کو چراستییا ئیددیعایێن دەرھەقێ فیلمێ دە نینە.
ھەر چقاس د پێشاندانا فیلمێ دە ئالۆزی ھاتبە دەرخستن ژی، رۆژا پاشتر دەرھێنەرێ فیلمێ حسێن حەسەن ل دھۆکێ وەک قەھرەمانەکێ ھات پێشڤازیکرن. لێ ڤێجارێ ژی ھنەک مەژیرەشان گۆتن کو دەرھێنەرەکی موسلمان نکارە فیلمان ل سەر ئێزیدییان چێبکە و خاستن ڤێ فکرا خوە یا پاشدەمایی بەلاڤ بکن.
چیرۆکا فیلما رەشەبا ب کورتی و وسایە:
د فیلمێ دە بەھسا چیرۆکا ئەڤیندارییا دو خۆرتێن ئێزیدی یێن ب ناڤێ پەرۆ (دیمان زاندی) و رێکۆ (رێکێش شەھباز) تێ کرن. پیشتی ئێریشا داعشێ یا ل سەر لالشا پیرۆز، پەرۆ ژ ئالیێ تەرۆریستان ڤە دیل تێ گرتن. رێکۆ خەبەرێ دیلگرتنا پەرۆ وەردگرە و دکەڤە سەر رێ و ل دەرگستییا خوە دگەرە.
پیشتی کو پەرۆ ل رۆژاڤا ژ ئالیێ شەرڤانێن ژن ڤە تێ رزگارکرن، رێکۆ وێ پەیدا دکە و تەسلیمی مالباتا وێ دکە. چەند رۆژ پاشی رێکۆ دەرگستییا خوە دبە لالشا پیرۆز و ھەردو ئەڤیندار دەردکەڤن ھوزورا مەجلسا روحانی. ل ڤر، پێشیمامێ ئێزیدی فەتوایا پاقژیا پەرۆ ددە و دبێژە کو وەکھەمی کەچێن ئێزیدی یێن ژ دەستێن داعشا تەرۆریست رزگاربووین پەرۆ ژی کەچەکی حەلالە.
پشتی فەتوایا پێشیمامێ ئێزیدی، پەرۆ یا قوربانیا وەحشییەتا داعشێ جارەکە دن تێ سەرخوە و بۆ جارێ یەکێ دکەنە و دەست ب خارن و وەخارنێ دکە. لێ چەند رۆژ پاشی تێ زانین کو پەرۆ ژ تەرۆریستەکی داعشی پێگران (دوگیان) کەتییە. ھەم پەرۆ ھەم ژی رێکۆ ب وی خەبەری گەلەک خەمگین و دلگران دبن. پەرۆ دخوازە خوە بکوژە بەس مالباتا وێ ناھێلە. رێکۆ بێچارە دمینە و دخوازە بچە شەربکە ل گەل پێشمەرگەی ل ھەمبەر داعشێ. لێ ژ بریارا خوە پۆشمان دبە و وەدگەرە نیک دەرگستییا خوە پەرۆ.
دەرھێنەر حسێن حەسەن، ھەم د دەما کێشانێ دە، ھەم ژی بەری دەستپێکا کێشانا فیلما خوە ل گەل کەچێن ئێزیدی کو ژئالیێ داعشێ ھاتبوون رەڤاندن و ل گەل ئۆلدارێن ئێزیدیان ئاخافت و داخوازییا ھەڤکارییێ ژ وان کر. د فیلما وی دە، تەمسیلا باوەری و چاندا ئێزیدی ب ئاوایەکی ئەخلاقی، راست، پاقژ و زەلال تێ کرن. ب چ رەنگی کەس نکارە بەھسا ھەبوونا نموونەیێن بچووککرن و خراب نیشان دانا ئێزیدیان د وی فیلمی دە بکە.
ھەرکەسێ د ژیانا خوە دە دو فیلمێن سینەمایی تەماشە کربن، وێ ب ھێسانی بزانە کو چیرۆکا فیلمێ رەشەبا ژ دو بەشێن سەرەکە پێک تێ. د بەشا یێکەمین دە بەھسا ئێرش، زولم و داگیرکەرییا داعشا تەرۆریست یا ل ھەمبەر ئۆل وجڤاکا ئێزیدی تێ کرن. د ھەمان بەشێ دە ئەم دبینن کو لەھەنگا فیلمێ پەرۆ و گەلەک ژنێن دن یێن ئێزیدی ژ مالبات و ئۆلا خوە تێن وەقەتاندن و رەواندن. د بەشا دویەم
یا چیرۆکا فیلمێ دە تێ نیشان دان کا ھۆڤیتی و شددەتا تەرۆریزما داعشێ ب چ ئاوایی رەوشا دەروونی و جڤاکییا پەرۆ و مالباتا وێ تێکدبە و وان دێخە ناڤ تراڤمایەکی کوور و بێبن دە.
ب گۆتنەک دن تەکانە ئارمانجا فیلما رەشەبا، ب ئاوایەکی زەلال وپێشچاڤ، نیشاندانا کەرب و کینا تەرۆریستێن داعشێ یا ل ھەمبەر ئۆلا ئێزیدی و ئەشکەرە کرنا ئەنجامێن سۆسیۆ-پسکۆلۆژیک یێن شیددەتا داعشێ دناڤ جڤاکا ئێزیدی دەیە. بێگومان پیشتی دەرکەتنا فیلما رەشەبا د سالۆنێن سینەمایی دە، ئەڤ پەیاما نەتەوی و مرۆڤین کو حسێن حەسەن د فیلما خوە دە دەرخستییە پێش، دێ باشتر بێ دیتن و فامکرن. ژبەرکو چ جار و ل چ جیھان بەرھەمەکی ھونەری یا باش ل ھەمبەر لیستک و نیەتێن خراب تێک نەچوویە. نھا چێتر تێ دیتن کو ئەڤ کەسێن دخوازن رێ ل بەر فیلما رەشەبا بگرن، ب ئاوایەکی ڤەشارتی ئالیکارییا داعشێ دکن. ژبەرکو ھەلوەستا وان کەسان بەری ھەرتشت تێ واتەیا چاڤترساندنا ھونەرمەندێن کورد کو دناڤ شەرتمەرجێن گەلەکی خراب و زەھمەت دە دخوازن ب رێیا ھونەرێ بەھسا ئێش و بندەستییا ملەتێ خوە بکن.
ڕێنوس و خاڵبه‌ندی تایبه‌ته به‌نوسه‌ر خۆی