مرۆڤى هه‌مى ده‌مان خه‌ونا وێ چه‌ندێ هه‌یه جهـ و جۆگرافیا خوه بگوهه‌ریت ب تایبه‌تى فه‌شارتنه‌كا روحى دناڤبه‌را فه‌شارتنا سنورێن جیۆ سیاسى و جیۆ ئابوورى دگه‌ل هه‌مى سنورێن دى یێن كومه‌لایه‌تى دروست بكه‌ت، بۆ هندێ ئه‌و پرسێن ئابوورى یێن گرێدایى جیهانێ بكه‌ڤنه به‌ر ململانه‌كا جه‌وهه‌رى، ب ڤێ روى ب روى بوونێ ماركس به‌حسێ بێ ئه‌ندازه‌یا سه‌رماداریێ بۆ جیهانێ دكه‌ت و دبێژیت: “د دده‌مه‌كێ دا چه‌مكێ سه‌رمایه‌داریێ دێ هه‌مى سنوران تێپه‌رینیت و سنورێن ده‌وله‌ت، نیشتمان و كه‌لتوران نانیاسیت” بیگومان هزرا ماركسى بۆ ڤێ سه‌ده‌یێ جهێ نیشانا سه‌رنج و راستیێ یه. نه‌مازه ده‌وله‌تێن زلهێز و ئه‌و وه‌لاتێن د ده‌ستڤه‌ئینانا قه‌واره‌یێن سه‌رمایه‌دارى دا دژین دخوازن ل سه‌ر گه‌شه‌سه‌ندن و ئیداره‌بوونا ئازادیا ئابوورى دا كاربكه‌ن. وه‌كى دهێته پێشبینیكرن زوربوون و به‌رفره‌هبوونا قه‌بارێ ڤایروسا كورونایێ دناڤ ململانا سه‌رجه‌م وه‌لاتێن جیهانێ دا بوویه رێكخستنه‌ك بۆ مژیلبوون و لێپرسینا جوولانا سیاسى و بازرگانى و ئابوورى، كو ژیان د ڤى ده‌مى دا ژ پێخمه‌ت شه‌رێ ئابوورى به‌ر ب زور جورێن كاره‌ساتان ڤه مینا كاره‌ساتێن دیار و نه‌دیار، ئانكو (سروشتى و ده‌ستكرد و ده‌روونى) ڤه بچیت. هه‌روه‌ها ژ لایه‌كێ دى تر ڤه سه‌لماندنه‌كه ل سه‌ر پشت راستبوونا تێزا ماركس، كو ئه‌ڤ ڤایرۆسه وه‌كو بێ ئه‌ندازه‌یا سه‌رمایه‌دارى یێ بێ سنوره هیچ سنوره‌كێ نانیاسیت و دشێت به‌رهنگارى هه‌مى جۆگرافیان ببیت.
ب هه‌ر ره‌وشه‌كا هه‌یى ئه‌ڤ شه‌پولێن دیارده و كاره‌ساتان ل گور لوژیكێ دیارده‌ناسێن ده‌روونى ژى ڤه په‌یوه‌ندى ب هش و جیهانا مرۆڤى ڤه هه‌یه، چونكو كێشا ئیداره‌بوونا ژیانێ د پروسا بریادانێ دا ژ ده‌ستێ كه‌سه‌كێ بۆ كه‌سه‌كێ دى تر ئاسانتر و بله‌زتر لێ دكه‌ت. هه‌بوونا ڤان ساته وه‌ختان ژ لایێ فرانكلى ڤه “هه‌ژاندنه‌كا دینامیكى یه” به‌رامبه‌ر ئه‌و تشتێن ده‌رڤه و ناڤخودا رویدده‌ن. هه‌روه‌ها ئه‌و دوخێن به‌ره‌ڤ دژواریا ژیانێ ژى ڤه دهێن هێگل ل گور تاقیكرنا ئه‌زموونان ب ناڤێ “هه‌ژاندنا مه‌عریفى”ل قه‌له‌م دده‌ت، ژ لایه‌كێ دى ڤه سارته‌ر ژى ڤان ره‌وشێن ئالووز د ئێخیته به‌ر شروڤه‌كرنا بوونناسیا ده‌روونى و دیاردكه‌ت كو “ئه‌و دیارده‌یێن ئه‌ڤرو بۆ ژیانێ خوه ئامادده‌كه‌ن دیارده‌یێن مادده‌ى و كریارى نه و په‌یوه‌ندى كه‌سێن هوشیار و كێشه‌یێن ده‌روونى ڤه هه‌نه “
ل ڤێرێ یا ئاشكه‌رایه ئاستێ جیهانگیریێ به‌رده‌وام دخوازیته رووبه‌روبوونا شه‌ره‌كێ مه‌زن، ئانكو دشێم ڤى شه‌رى ب ناڤێ (تیرورا بازرگانى) ناڤ بكه‌م، كو د گه‌ل چاوانیا كریار و ره‌فتاربوونا مرۆڤان د روویێ به‌رهه‌مهێنان و روحه‌كا ناسیار دا روژانه دهێته ئه‌نجامدان، ئه‌و گرنگیا كو ئه‌ڤرو ڤى چارچوڤه‌ى دا دیاردبیت ئه‌وه به‌لاڤبوونا جوروكێ تیرورا نهێنى یه، ب تایبه‌تى پشتى دوماهى هاتنا جه‌نگێ دوویێ یێ جیهانى كار ل سه‌ر گه‌رم گوریا جه‌نگێ جیهانێ سیێ ب رێكا گوهه‌رینا جه‌نگێ فیزیكى بۆ جه‌نگێ سروشتى و دره‌وونى دهێته كرن. ئه‌ڤه ژى به‌لگه‌یه‌كه ل سه‌ر دوماهى هاتنا كاره‌ساتیێن مروڤى به‌رامبه‌ر ژ دایك بوون و دروستبوونا جه‌نگه‌كێ نوى یێ هێزێ د ئاستێ گتشى یێ جیهانى دا و نابێژم دا هه‌مى تشتان ب دوماهیك بینین و ده‌ستان داهێلین و چنه‌كه‌ین. نه‌خێر، به‌لێ گرنگه بزانین كو رووبه‌روبوونا ڤى جه‌نگى ژ مه دخوازیت ئه‌م باشتر ئاگه‌هدارى جیهانا نویخوازى و دونیایا خوه یا فكرى، روحى و پێكڤه‌ژیان و ته‌ندروستى یێ ببین.
