تاقیگەی هونەر
ۆرک شۆپ61.5x58x47.7
بەسەرپەرشتی: شیروان خان
گەلەری ئارام ؛ ٥-٨/١٠/٢٠٠٤
تێکست: سامی حەمە موئمین
فۆتۆ: لە ئەرشیفی ڕێبین مەجیدەوە وەرگیرا
تێکست: سامی حەمە موئمین
دەمێکە هونەر لەم نیشتیمانەدا هەر لە سنووری تەکنیک و بەها ستاتیکیەکانی شێوەدا خولدەخوات و خۆی دەجوێتەوە. گەمەیەکە هەریەک لە هونەرمەند و هونەرخوازیشی وەڕسکردووە. لەلایەکی ترەوە هونەری ئەم جوگرافیایە وەک هەموو جوگرافیاکانی دەرەوەی جوگرافیای هزری ڕۆژئاوا، دەمێک پێیدەڵێن؛ خاوەن هونەرێکی ئەتنیە و دەمێکی دیکە پێماندەڵێن؛ ئێوە خاوەن هونەرێکی پریمیتیڤن… دیارە ئەم بۆچوونەش لە خۆڕا نییە و ئێمە دەبێت کار بۆ دەرچوون لەم تەنگەژەیە بکەین. هەربۆیە دەبێت هەریەک لە کایەکانی هونەری ئینستەلەیشن و ڤیدیۆئارت و کۆنسێپتواڵ، تایپەکانی دی هونەری سەردەم بناسین. لە بواری هونەردا عەیامێکە شتێک نەماوە پێی بڵێن سنوور، بەڵام گەمە سیاسیەکانی ئەوسای ئەم نیشتمانە هونەریان بەم سەرئەنجامە نا تەندروستەدا برد. لە نێو ئەو پێوانانەدا بەرچی دەکەویت و لە سنوری ئەو سێ ڕەهەندەدا سانتیمەنتر تەنها پێوانەیەکە و هیچی دی بەڵام تۆ “61.5 X 58 X 47.7“ دەکرێت ڕەهەندی چوارەم و بگرە پێنجەمیش هەڵگۆزیت. ئەم دانراوانە تێپەڕاندنی سنووری مانای باوی ماتریاڵ و گواستنەوەی بەهای ماتریاڵە بەکاربراوەکانە بۆ ئاستێکی باڵاتر. ئەمە ئەو هونەرەیە کە دەیەوێت ماتریاڵ بکاتە پنتێك بۆ ئاڕاستەکردنی گوتارەکانی، بەم ئاڕاستەیەش دیسانەوە هونەر دێتەوە نێو ژیان و هونەرمەند پەیوەندی لەتەك دەرەوەدا ڕاستەوخۆ دەبێت. ئەمجارەیان دوور لە ڕەنگڕێژی.
لێرەوە؛ نەورۆز لە هێز و وزە و پرۆسێسی گۆڕان دەدوێت یان ڕەهێڵ باس لەو پەیوەندیە دەکات کە لە نێوان بینین و بەریەککەوتندایە، کە ئەمەش ئاستەمە لە ڕێگەی نیگارکاریەوە بەم ڕاستەوخۆییە بە ئەنجام بگات. ئەوەی کە جێگەی سەرنجە لەم کارانەدا، کارکردنی هەریەک لەم فێرخوازانەیە بە (بیری دووانە) وەک :(ڕوخان و بونیادنانەوە) لای زانا (ئەم دیو ئەودیوی مانا) لای شێرکۆ ،(ژیان و مردن) لای شیروان (دیار و نادیار) لای ئاڤان و (جێگیر و ناجێگیر) لای سۆران ….بەڵام ئەمەش دۆخێکە هەموو کولتوری میتافیزیک و ئەو جوگرافیایانەی کە لە سێبەری ئایندا دەژین، پێوەی دەناڵێنن. هونەرمەندی لەمەڕ ئێمەش ناتوانێت بە ئاسانی لەو پەتایە دەربازبێت. ئەمەس مانای ئەوە نیە کە دەبێت هەموو کلتورێکی دی بە ڕەهایی وەربگرین، بەڵکو وەک لە دانراوەکەی ڕێبین دا دیارە (دەبێت ئاوێزانبین) سنوورەکان بسڕینەوە. ئەوەشی کە جێی ئومێدە کە ترس نەیتوانی بێتە نێو هۆڵی نمایش، لەگەڵ دڵنیاییشمدا کە کاری ئەم (ۆرك شۆپە) مشتومڕێك دروستدەکات، وەک سۆپاکەی ڕۆژگار (هەموومان لای خۆی کۆدەکاتەوە، چەند جیاوازیش بین).
ئەوەی کە مەبەستی هونەرمەند شیروان عەلی حەمەخان بوو، ئەوەبوو، کە کارهایەک بێتە ئەم هۆڵەوە کە توانست داکۆکی هەبێت لە خۆی و پەلکێشی پرسیار و توشی تێڕامانمان بکات، لەگەڵ ئەوەشدا ئەم هەنگاوە هەرچەندە ساکاربێت هێندەش مەزنە لە (ڕێچکە شکێنیدا). وەک لە دانراوەکەی نەرمین دا دیارە، کە ئەم کردەیە هەوڵێکی هونەرمەندە بۆ خۆلادان لە ڕیتمی باو و دووبارە، کە هەر ئەمەش بوو، بووە ستراتیجی کارکردنی ئەمجارەی تاقیگەی هونەر هونەر.
کارەکان
سۆران ڕەفعەت
لە نێو ئەم دوو فۆرمەدا ئاستێک هەیە کە خەسڵەتی جیاوازی هەردوو فۆرمەکەیە، ئەوەی دەبینرێت ئاماژەیە بە فۆرمی جێگیر و فۆرمی نا جێگیر، مامەڵەیەکە لەگەڵ ئەو دیدگایەی کە ماتریاڵەکان چەندە هاوشێوە بن لە جوڵەدا فۆرمیان جودایە.
ڕۆژگار مەحمود
بەدەر لە ماناکانی گەرما با سەرنج لە ڕەهەندێکی تری سۆپا بدەین کاتێک دەبێتە ئەو ئامڕازەی کە هەمووان لە دەوری خۆی کۆدەکاتەوە و بەهەموو جیاوازیەکانیان یەکتر قبوڵدەکەن.
نەورۆز محەمەد
دەشێت بەشێک لەم فۆرمە ئاماژەبێت بۆ ئەوەی کە وزە شێوەی ماتریاڵەکان دەگۆڕێت، وزە لە جەستەیەکدا کە هەمان پێکهاتی ئەو ماتریالەشی هەیە کە دۆخەکەی دەگۆڕین.
ئاڤان عومەر
وەزیفەی ئەم قەبارەیە لەو دیوو ئەم هۆڵەدا جودایە، بۆیە کاتێک تەماشای دەکەین با لەو مانایە هەڵبێین، ئەمە ئەو ترسە بوو کە بۆمان ڕامنەدەکرا. گەرچی ئەم ئامێرە بە سانایی لای هەمووان بەکاردەبرێت، بۆیە دەگەینە ئەو ئەنجامەی کە ڕاڤە کردنمان بۆ فۆرمەکان بریتییە لە رام کردنیان.
ڕێبین مەجید
سنووربەندی (الحديية)، بێکۆتایی توانای دەرکەوتنی هەیە لە فۆرم و هێزی جیاوازدا، لەبەرئەوە هەوڵدان بۆ تێكشکاندنی سنووربەندەی بە شەڕێکی بێ کۆتایی لە پێناو بەهێزتربوندا کۆتایی دێت. هەر بۆیە کاری مرۆڤ یان کولتور لە دوای دروستبوونی سنووربەندییەوە دێت، بە زیادکردنی چەند بەشێک کە ئەو بابەتە یا فۆرمە بە ئاڕاستەیەکدا بەرێت کە لەوانەیە کەسانێک نەزانن فۆرمە بنەڕەتیەکە چی بووە.
نەرمین مستەفا
ئەم دانراوەیە کە دەشێت لە فۆرمی شانەیەکدا بەرجەستە بوبێت، بە هیچ جۆرێک قسەکردن نیە لەسەر شانە بەڵکو ئەوەی منی پەلکێش کرد بۆ بەرجەستەکردنی ئەم فۆرمە، دۆخێکە خودی خۆمی تێدا دەژیم، ئەویش بەرجەستەکردنی فۆرم و پرۆسەی دووبارەبونەوەیە، لەڕێگەی دووبارە کردنەوەوە. بڕوام وایە ئەوەی دەشێت بوترێت نەکرێت، ئەوی دەشێت بکرێت…
شێرکۆ عەباس
گەڕانت بەدوای بەبینراوی ناو فۆرمە پێچراوەکە بە پرسیار کۆتایی دێت، دەشێت ئەو پرسیارە مانای کارەکە بێت.
زانا ڕەسوڵ
ئەوەی لە گەمەیەکی مندڵیمەوە هاتۆتە ئێستەم، پرسیارێکە بەقەد فراوانی پرسیارەکانی منداڵیم کە زۆر بە سادەیی پرسیبێتم تۆپەکە لای کێیە، بێ فەلسەفە چەمکی ڕوخان و بنیاتنانەوەم پرسیار کردووە.
ڕەهێڵ عەبدولجەبار “١٦٧،٢“
لە نێوان من و تۆدا مەودایاک هەیە، کەوتۆتە نێوان بینین و بەریەک کەوتنمان، قەبارەی تۆ پەیوەستە بە خاڵی وەستانی منەوە.
