١- دەروونشیكاری و تەواوی ئەو زانستانەی كە لە خولگەی (دەروون)دا دەسوڕێنەوە و كاریان ناسین و بەمەعریفەكردنی دەروونە، هەرگیز نەیانتوانیووه و ناتوانن گوێ لە دەنگەكانی نا-ئەقڵ بگرن، وە ناتوانن نیشانەكانی نا-مانا و ئەودیوو مانا شیبكەنەوە. دەكرێت دەروونشیكاری هەندێك گرێوگۆڵی شێتی چارەسەر بكات، بەڵام لە بەرانبەر كاری نا-ئەقلدا بە ڕەهایی كڵۆڵ و دەستەپاچەیە و نە دەتوانێت ڕزگاریان بكات، نە دەتوانێت بەرهەمیان بهێنێتەوە.
٢- دەروونشیكاری و ئەو زانستانەی لە خولگەی (دەروون)دان، خودی كاركردن و میكانیزمی ئەقڵن لەناو ستراتیژیەتی بەرهەمهێنانەوەی خۆیی و پارێزگاریكردن لە خودی ئەقڵدا. هێشتنەوە و پارێزگاریكردنن لەو مەودا و ڕووبەرە دوورخراوەیهی كە دەكەوێته نێوان ئەقڵ و نا-ئەقڵەوە. بە واتایەكی دیكە ئەو زانستانەی كە بانگەشەی زانستیبوون و بابەتییبوون دەكەن، لە چوارچێوەی دەروونناسی و دەروونزانی و شیكاری دەروونی و دەروونپزیشكی و چارەسەری دەروونی و تاوانناسیی و هتد … گەمە و یاری ئەقڵن، ڕەوایەتی و زانستیبوونیان لە ئەقڵەوە وەرگرتووە و بەردەوام بە دوای ڕەوایەتیی زیاتری ئەقڵدا دەگەڕێن. كەواتە هێشتاكە ئەوە هەر ئەقڵە میكانیزمی نوێ و دیسپلینی مەعریفیی بەكاردەخات لەپێناو بەرهەمهێنانی خۆی و ئەویتری نا-ئەقڵ و نا-ئەقڵانیدا.
٣- ئەم ”زانستانە” بەشێكی جیانەكراوەن لە یاسا و ڕێساكانی ئەقڵ و ئەو نەزم و نۆرمانەی كە دەسەڵات بەرهەمدێننەوە و لە خزمەتی فۆرمەكانی نوێی دەسەڵاتی دیسپلینی كۆنترۆڵیدان. ئەم دیسپلینە زانستییانە ستراتیژێكی نوێی دەسەڵاتن و سەر بە پارادایمێكی نوێی بەرهەمهاتووی دەسەڵاتن، یاخود ئەپاراتوس و دیسپۆزیتیڤگەلێكی نوێی دەسەڵاتن لە مەعریفەدا و لەناو كردەی بەرهەمهێنانەوەی دەسەڵات-مەعریفەدا، كە پەیوەندی هێزەكان بەكاری دههێنن. شەرعییەتی پزیشكی دەروونی و زانستەكانی ناو ئەم خولگەیە كە (ساغ/ ناساغ) دیاریدەكەن، ناوی لێدەنێن و پۆلێنی دەكەن، ناو لە نەخۆش و نەخۆشییەكان دەنێن و چوارچێوەی بۆ دادەنێن، ههروهها جیای دەكەنەوە و گەمارۆیان دەدەن و جۆرێك لە تاراوگە و مەنفایان بۆ دروستدەكەن، ئهمانه لە پێناو چیدایە؟ لێرهدا چ ستراتیژێك و چ ستراتیژی ڕژیمێكی هەقیقەت كار دەكات و كارهكه لەپێناو بەرهەمهێنانەوە و بەرهەمهێنانی چیدایە؟
٤- دەروونشیكاری فرۆیدۆ-لاكانی لە گەڕانەوەی سیمپتۆمەكان بۆ ئەسڵێك، بۆ سێكوچكەی (باوك-منداڵ-دایك) بۆ گرێی ئۆدیپی خێزانی، لە پێناو چیدایە؟ ئەم سوبژێكتیڤ و بەخودیكردنی سیمپتۆم و دەردەنیشانه و گەڕانه بۆ دۆزینەوەی ئەسڵ و سەرچاوەكانی لە خێزاندا، چ جۆرە میتافیزیكیایەك خۆی تێدا حەشارداوە و چ جۆرە جەبر و قەدەرێك لهپێناو دەربازنەبوون و گەمارۆدانیاندا لەناو تەڵەزگەی ڕزگارنەبوون و مانەوە و دیلێتی هەمیشەیی میتافیزیكیادایه كە مێژووەكەی دەگەڕێتەوە بۆ لەدایكبوونی مرۆڤایەتی.
نموونەیهك: ئەگەر ڕۆژێك بێت، به ئەقڵ و ئەم فۆڕمە باوەی ئەقڵانییەت لەناو تاقیگەیەكدا، لەناو هەندەسەی جینات و تەكنۆبایۆلۆژیدا، منداڵێك بخوڵقێنن و پەروەردەی بكەن و گەشەی پێبدەن، له تاقیگەیەكی زانستیدا بەبێ باوك و بێ دایك، ئهوكات ئێمە ڕووبەڕەووی چ باوكێك و چ جۆرە ئۆدیپێك دهبینهوه؟
٥- بۆچی مرۆڤ تەنها كوورتبكرێتەوە لە یەك ئابووریدا: ئابووری لیبیدۆیی یان ئابووری سێكسیی؟ (تەنانەت كێشەی ماركس، وەك دولوز و گواتاری باسی دەكەن، ئهوهیه كه مرۆڤ تەنها بۆ ئابووری سیاسیی دەگەڕێنێتەوە) بۆچی مرۆڤ بخەینە ژێر باری تەنها یەك وزە و ئینێرجی و بەرهەمهێنانهوه، لە كاتێكدا مرۆڤ ئاڵۆزە و پێكهاتووە لە بێكۆتا ئابووری.
٦- بۆچی وڕێنەكان Délires تەنها بگەڕێنینەوە بۆ گرێیەكی ئۆدیپی خێزانی؟ ئەی كوا ڕۆڵی سۆسیۆس و دەزگا كۆمەڵایەتییەكان؟ كوا ڕۆڵی نۆرم و پێوهره كۆمەڵایەتییەكان، ڕۆڵی دەزگا كۆمەڵایەتی، سیاسی، ئابووری و هتد … كاتێك منی كورد وڕێنەیەك دەكەم، بۆچی نەبەسترێتەوە بە پەیوەندی من لەگەڵ عەرەبێك، فارسێك یان توركێكهوه؟ بۆچی وڕێنەی موسوڵمانێك لە بەرانبەر ڕۆژئاوادا نەخەینە ناو پەیوەندی ململانێی دوو گوتار و دوو (كۆنەستی) جیاوازەوە كە ناگەڕێنەوە بۆ ئەسڵێكی خێزانی؟ (ئایا ناكرێت كێشە و گرفتی ئۆدیپ نۆرمەكان بێت، لە بری ئەوەی كوشتنی باوك بێت؟)
٧- لە بەرانبەر تەڵەزگە و تەڵەزگەی میتافیزیكی ئۆدێپ و سێكوچكە پێكهێنەرەكەی خێزاندا (باوك-منداڵ-دایك) ئێمە چۆن باسوخواس بهێنینە سەر بەرەنگاری و چۆنچۆنی ئایدیای ڕزگاری بكەینە خاڵی سەرەكی لێدوان؟ ئەگەر ئێمە سۆسیۆس و دەزگا و نۆرمە كۆمەڵایەتییەكان بە هەند وەربگرین، ئەم بە هەند وەرگرتنە، ئەم بە پرسیارهێنانەی (كۆمەڵایەتییەكان) سەردەكێشێت بۆ ماتریالیزەكردنی هەلومەرج و نۆرمێك، كە له ڕێگەی تێگەیشتن و بە پرۆبلیماتیككردنی ئەم سۆسیۆسانەوە، ئیمكانگەلێك بۆ (ڕزگاربوون و سەرپێچی و یاخیبوون) دەدۆزینەوە. بە مانایەكی دیكە، دەرچوون و تێپەڕاندنی پێشپێكتیڤێكی تەواو زاتی و سوبژێكتیڤی فرۆیدۆ-لاكانی لاببەین و بە دەزگا و نۆرمی كۆمەڵایەتی جێگەی بگرینەوە. لێرەوە ئیمكانی بەرەنگاری و ئەكتی بەرەنگاربوونەوە و هەڵهاتن (هەڵهاتن و هێڵەكانی هەڵهاتن بە تێگەیشتنە دولوز و گواتارییەكەی) تەواو لێره ئەمادە دهبن.
٨- لەگەڵ ئەو سوژەیەی كە دەروونشیكاری و زانستە دەروونییەكان مامەڵەی لەگەڵدا دەكەن، هاوڕێی ماهییەت و جەوهەرێكی جێگیر و سابتن، ئەم جەوهەرخوازییە لە ئەفلاتوونەوە بۆ لاكان درێژدەبێتەوە و بووە بە گوتاری باوی دەسەلات و میتافیزیكیای ڕۆژئاوا، ئێمە هێشتاكە لەناو میتافیزیكیای لۆگۆسداین. سوژەیەكی هەمیشەیی و ئەبەدی و سەرمەدی كە دەكەوێتە سەرو یان ئەودیوو هەلومەرجەكانەوە. لە بەرانبەر ئەمەدا ئێمە بۆ سەیرورە Devenir وەرنەگرین كە دەكاتە ناجێگیریی و ناحازربەدەستی (بوونێك)، بوونێك كە بەردەوام دێت و هەمیشە لە فۆرمیولەبوون و ناجێگیرییدایە.
٩- بۆ سوژە و سوبژێكتیڤیتێ وەك بەرهەمی هێزەكان وەرنەگرین؟ واتە لەناو پێشپێكتیڤ و گۆشەنیگای پەیوەندی هێزەكان، پەیوەندی دەسەڵاتەكان و ململانێ و ئەنتاگۆنیزمی جیاواز و فرە و ڕەنگاوڕەنگی هێزەكان و سوژە و سوبژێكتیڤێتە وەك لێكەوتە و جێكەوتە و ئیرادە و ویستی هێزێك نەبینین؟ واتە: كاتێك لەناو هەلومەرج و یاسا و ڕێسا و گەمەیەكی تایبەتدا، كه هێزێك سەردەكەوێت، هێزێك زاڵ دەبێت، بۆچی ئەوەی هەیە و دەبێت لە پەیوەندییەكان ئیرادە و ستراتیژ و ویستی هێزە زاڵەكە نەبێت؟ كە هێزێك زاڵ و باڵادەستە، ئەوا هەرچی مانا و بەرهەمهێنانی مانایە لە پەیوەندی دەسەڵات و هێزەكاندایە، وە سوژە و سوبژێكتێڤیتەی هەبوو بەرهەم و پێدراو و دروای ململانێ هێزەكان بێت. لێرەوە سوژە پێدراوێكە و بەرهەمهێنراو دراوێكە نەك بوونێكی جێگیر و نەگۆڕ.
١٠- سەبارەت بە ناسنامە و شوناسی سێكسوێل، ئێمە لەگەڵ فرۆید و لاكان، لەگەڵ قوتابخانەی فرۆید و لاكانیدا ڕووبەڕووین بە بەڵگەنەویستی جەوهەری. ئێمە لە بەرانبەر ئەم بەڵگە نەویستیەدا (بەڵگەنەویستی ناسنامەی سێكسیی، هیچ ڕێگە و هێڵێكی هەڵهاتن لە بەردەمماندا نییە و هیچ كەسێك ناتوانێت لە ناسنامەی سێكسیی خۆی هەڵبێت: نێرینەیی و مێیینەیی، نێرینەبوون و مێیینەبوونی مرۆیی دوو دۆگمن، دوو قەدەر و چارەنووسی یەكلاكراوەیین، دوو فاكت كە بە هیچ شێوەیەك ناگۆڕدرێن. ئایا سوژە بە هیچ ئیمكانێك ناتوانێت لە بەرانبەر ئەم ناسنامە ڕەگەزییەیدا پاشەكشە بكات و بە جۆرێكی دیكە لەناو نەزمی خەیاڵ و وێناكردندا بەرهەمی بهێنێتەوە؟ بە قەولی یۆنگ لەناو شوناسوەرگرتن و بەیەكداچوونی ناسنامەكاندا، ناكرێت و نابێت ئەم بڕووخێنرێت. ئەگەر نموونەی هۆمۆ و لێسبیان (هاوڕەگەزبازی نێر بۆ نێر، مێ بۆ مێ) وەرگرین، ئەوا ئەم سەرپێچی و ڕووخاندن و خۆدروستكردنەوەیه دژ و نەیار نابن به دۆگمەكانی فرۆید و لاكان؟ خوڵقاندن و دروستكردن و بیناكردنەوەی ناسنامەی سێكسوێڵ ئیمكانێك نییە؟ هاوڕەگەزبازەكان دان بە یەكدا دەنێن، ئەمەش بە كوێدا تێدەپەڕێت جگە لە سەرپێچی و یاخیبوون لە دیتێرمینیزم و جەبر و ناچاریی و ڕەتكردنەوەی ئەو نۆرمانەی بۆ ئەوان جەوهەریین. واتە داهێنان و خوڵقاندن و بیناكردنێكی هەمیشەیی خودی خۆت، خودی خۆم و خودی خۆیان …
ئەی ئەگەر ئەم ناسنامە ڕەگەزیی و سێكسوێلە لەناو دەستكاریكردنی جینات و ئەندازەی جیناتی و تەكمۆبایۆلۆژی و بایۆ دەسەڵاتدا، لە ئایندەدا ئیمكانی دەستكاریكردن و جێگۆڕكێی بۆ پەیدا بوو، ئەو كاتە ئەم ناسنامە سێكسوێلیانە چی دەڵێن؟!
ڕێنوس و خاڵبهندی تایبهته به نوسهر خۆی.