زاموا داراغا ؛شێوه‌كار فۆتۆ: زاموای هونه‌رمه‌ند خوده‌ی سه‌ربازی حه‌ڤده‌ی شوباتی له‌سه‌ر ناوه. كاره‌ هونه‌رییه‌كه‌ی؛ خوده‌یه‌كی سه‌ربازی به‌ناوی حه‌ڤده‌ی شوبات - له‌یادی شه‌هیدانی حه‌ڤده‌ی شوبات.

لە نێوان خراپ و خراپتردا


Loading

ئەوەى دەیبینین و دەبیستین لە ڕەوتى ڕۆژانەى هونەر و کولتور لەم هەرێمەدا،  هبه‌وه‌ی  ئه‌م هه‌رێمه‌ کەوتۆتە ناو کێشە و قه‌یرانێکى زۆرەوە، کە ڕەوشەکە لە خراپی یەکى ترسناک دا خۆى دەبینێتەوە،  بەردەوامیش بەرەو خراپتر هەنگاو دەنێت. یەکێک لە کێشە هەرە گەورەکانى بوارى هونەر و هونەرمەندان پاشەکشە بوونە لە خواستى هەڵبژاردن لە نێوان گۆڕینى ئەم سیستەمە چەقبەستووە بۆ سیستمێکى باش و ته‌ندروست.

 لێرەوە مرۆڤ بەگشتى و هونەرمەند بە تایبەتى هەڵبژاردن دەکات لە نێوان (باش) و (خراپ) دا. وە زۆربەى کات هەڵبژاردنەکە بە لایەنى (باش) دا دەکەوێت بە پێى چۆنێتى بیر باوەڕى کەسەکە، بە تایبەتى لەلاى کەسى هونەرمەند ئەم هەڵبژاردنە دەبێتە شتێکى سەرەکى ژیانى، و بە بەرپرسیاریتەوە مامەڵەى لەگەڵ دەکات.

هونه‌رمه‌ند دەزانێت هەڵبژاردنەکەى ئەو بە ڕاستەوخۆ یان نا ڕاستەوخۆ په‌یوەندى بە کۆمەڵگەوە دەبێت و سوودمەند و زەرەرمەند هەر کۆمەڵگه‌ دەبێت، به‌ڵام ئەوەى دەبینرێت لە ئێستادا هاوکێشەکە گۆڕاوە  و شێوازێکى ترى وەرگرتووە وە بەتایبەتى لە ناو هونەرمەندا بە زەقى ئەو دیاردەیە دەرکەوتووە. به‌مانای تر   (باشە ) یان هەوڵدان بۆ باشکردنى ڕەوشەکە لە ناو هاوکێشەکە دەرکراوە وە بووە بە شتێکى نامۆ و له‌بیرچووەوە.

بە دەگمەن  باسى لە باشکردن و چارەسەرکردن دەکرێت، وە ئه‌گەر باستکردوو به‌رگریت له‌ باشکردن و گۆڕینى ئەو  ڕەوشە  كرد.  ئەوە تۆ دەبیتە کەسێکى دژ و دوور لە سیستەمە هەمووکاتێک بە چاوى گومانەوە تەماشادەکرێیت.

كه‌واته‌ هاوکێشەکە بەم شێوەییە  لەنێوان ( خراپ و خراپتر)دا  قەتیسماوە، گفتوگۆکان و شیکاریە هونەرییەکان و هەڵسەنگاندنەکان هەمووى لە دەورى (خراپى و خراپتر)ى  دۆخەکە دەسوڕێتەوە.

بۆنمونه‌ گەر سەرنچ بدین،  ڕاو بۆچوونە هونەرییەکان باس لە گۆڕینى ئەم ڕەوشە خراپەیه‌ ناکات بۆ باشکردنى لە ناو دامودەزگا حکومى و ناحکومیە کاندا. ئاشكرایه‌ چه‌نده‌ کێشمە کێشێکى ناشرین هه‌یە لە بەرژەوەندى تاکە کەسى و لە نێوان خراپ و خراپتردا تێپەڕنابێت. هەردووکیان هەوڵى ڕه‌واخوازكردنیبە خۆیانه‌ لە سەر حسابى ئەوەى تر، بۆ نمونە ؛ من فلان دەزگا و فڵان کەسم قبوڵ نییە چونکە زۆر خراپە، بەڵام فڵان دەزگا و فڵان کەسم قبوڵە چونکە کەمتر خراپە یان درک بە خراپى خۆی ناکات!

 بەمشێوەیە ئەم سیستەمە خۆى دەژێنێت و خۆى دەسەپێنێت لە نێوان دوو خراپەدا، بەمشێوەیە هەموومان دەکەوینە نێو ئەم دوو جەمسەرە کە لە بنەڕەتدا یەک شتن، وە هه‌روه‌ها  دوو دیوى یەک سیستمى چەقبەستوون کە لە ئێستادا ئەو یاسا و ڕێسا دادەنێن بۆ  بەڕێوەچونى ڕەوتى هونەری و کولتورى کە گونجاوبێت لە گەڵ به‌رژەوەندییە تایبەتەکانى خۆیان.

لە سایەى ئەم سیستەمە ( باشکردن و گۆڕانکارى ) سنوورى بۆ دادەنرێت و سانسۆرى دەخرێتەسەر، یان تمەتى جۆراو جۆرى بۆ دروستدەکەن و  بەربەست لەدواى بەربەست دەخەنە بەر دەمى. به‌مشێوه‌یه‌ گۆڕانکاریەکان دەچنە ئاستى كه‌سی  و تەنها بۆ گرتنە دەستى دەسەڵاتى هونەرى و کولتورى دەبێت دژایەتى (خراپتر ) دەکرێت بۆ ئەوەى ( خراپ ) ببێتە سەر هەمان سیستم !  به‌واتای  تەنها گۆڕینى دەموچاوەکان بە بێ گۆڕینى ئه‌قڵ و پلانى کارکردنى سەردەمیانە.

 

 بەمشێوەیە جارێکى تر بۆمان نابێت داواى گۆڕین و باشکردنى سیستەم بکه‌ین،  بەڵام دەتوانین دەموچاوەکان بگۆڕین بە دەموچاوێکى تازە، بەڵام به‌هەمان ئەقڵیەت، ئیتر بۆ هەتاهەتایى ئەم سیستەمە خۆی ده‌جوێتەوە.

لێرەوە بۆمان دەردەکەوێت کە ئەو کەسانەى بانگەشە بۆ ئەم جۆرە بیرۆكه‌یه‌ دەکەن و بەهانە بۆ خراپ و خراپتر دەهێننەوە، خۆیان دۆڕاوى نێوان ئەو دوو جەمسەرەن، کە ڕۆژێک لە ڕۆژان خەونیان بینیووە به‌وه‌ی  ببنە پاڵەوانى ئەم سیستەمە شکستخواردووە .