``ئۆگوستۆ بواڵ“ بانگه‌وازێکی نوسی و تێیدا هه‌موو بیروباوه‌ڕی خۆی و ئامانجی شانۆی چەوساوەکانی تێدا به‌یانکرد، به‌وه‌ی چۆن له شانۆی سه‌کۆ و هەموو ئەو تەکنیکانەی تری کە لە ژێر چەتری شانۆی چەوساوەکاندا بەکاردەهێنرێت، له‌سه‌روو هه‌مووشییه‌وه خوازیاری ئه‌وه بوو، که مرۆڤه‌کان مرۆڤدۆستربن. منیش حەزمکرد ئەم بیست خاڵەی جارنامەی شانۆی چەوساوەکان وەڕبگێرمە سەر زمانی کوردی…
ئامانجه‌كان:
1ـ ئامانجی سەرەکی شانۆی چەوساوەکان زیادکردنی هەستی مرۆڤایەتییە بۆ مرۆڤەکان.
2ـ شانۆی چەوساوەکان سیستمێکی مەشق، گەمە و تەکنیکە، کە بەندە لەسەر بوونیادی شانۆ، بۆ ئەوەی هاوکاری ژن و پیاوان بکات. پەرە بەو شتانە بدەن کە لە ناخیاندایەو پێشتر لێان زوەتکراوە یاخود ونبووە.
بونیادی شانۆ:
3 ـ هەموو مرۆڤێک شانۆیە ( واتە هەموو مرۆڤێک چیرۆکێکی خۆی هەیە )
4 ـ شانۆ وەک مەشقێکی ڕاستەوخۆ لە هەمان جێگادا بۆ ئەکتەر و بینەر پێناسە دەکرێت، هەموو مرۆڤێک ئەو توانایەی هەیە کە دۆخێک بەچاو ببینێت و خۆشی لەو دۆخەدا ببینێتەوە.
5 ـ بونیادی شانۆ لە سێ بنەما پێکهاتووە سوبجەکتیڤی شانۆ، ئوبجەکتیڤی شانۆ و زمانی شانۆ.
6 ـ هەموو مرۆڤێک توانای نواندنی هەیە بۆ ئەوەی لە ژیاندا بمێنێتەوە. پێویستە ڕۆڵمان هەبێت و کاربکەین و چاودێری دەرنجامی کارەکانمان بکەین و کاریگەریمان بەسەر دەورەبەرەوە هەبێت، کە مرۆڤ بیت و هاوهەستی مرۆڤانەت هەبێت بۆ ئەوەی ببێت بە شانۆکار. هەر تاکێک توانی ڕۆڵبینین و چاودێریکردنی هەبێت، ئەوە سوبجەکتیڤی شانۆیە .
7 ـ کاتێک کەسێک تەنها لە سەرنجدانی ده‌وربه‌رێكی تایبه‌تدا خۆی سنووردار ده‌كات، به‌جۆرێك، بێئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ کەسەکان یان شوێن، پەرچەکرداری هەبێت. ئەوا ئەو کات توانای خۆی سنووردار دەکات، لەوەی كه پێویستە ڕۆڵ بگێڕێت. هه‌ر بۆیه گرنگه لە کاتی بینیندا هێزو پێویستی پەرچەکردار بوون بگوێزرێتەوە بۆ ئەو شوێن به‌مانای (پانتایی شانۆکە) لێره‌وه؛ کەسەکان، کەلوپەلەکان، ده‌وربه‌ر، و هه‌موویان ده‌بنه پانتاییەک بۆ ڕووداوەکان. ئه‌مه‌ش خۆی له‌خۆیدا دروستکردنی شوێنە لە شوێندا، دروستكردنی پانتاییەکی جوانکارییه… ئەمه ئه‌وه شته‌یه كه به (ئۆبجەکتیڤی شانۆ) ناوی ده‌به‌ین.
( لە دەرەوە ڕا سەرنجی ڕووداوەکان بدەیت نەک لە ناوەوە ڕا، تۆ تەنها سەرنجدەدەیت و دەیبینیت بێئەوەی کاریگەریت هەبێت و پەرچەکردارت هەبێت ئەوا، ئه‌وه ئۆبجەکتیڤی شانۆیە. ئه‌وه کاتێکه لە ناوەوە ڕا سەیری ڕووداوەکان دەکەیت و پەرچەکردارت هەیە و ڕۆڵ دەبینیت. ئەوە سوبجێکتی شانۆیە. ــ زاهیر )
8 ـ هەموو مرۆڤێک لە ژیانی ڕۆژانەیدا، هەمان ئەو زمانە بەکاردەهێنێت کە ئەکتەر لەسەر تەختەی شانۆ بەکاری دەهێنێت؛ دەنگیان، جەستەیان، جوڵەو دەربڕینەکانیان. سۆز و ئارەزووەکانیان دەگۆڕدرێن بۆ زمانی شانۆ .
9 ـ شانۆی چەوساوەکان ئامڕازێکی ئیستاتیکی (جوانکاری) مان ئێمە پێشکەش دەکات. کە شیکاری ڕابوردوو بکەین لەو پەیوەندیانەی کە لە ئێستادا هەن. به‌مانای لە ئێستادا داهاتوو دەدۆزینەوە ،بێئەوەی چاوەڕوانی داهاتوو بین کە ڕووبدات…
(خوڵقاندنی داهاتوو لە لایەن خۆیانەوە، نەک دانیشن و چاوەڕێ بکەن بزانن داهاتوو چی بۆ هەڵگرتوون)
( شانۆی چه‌وساوه‌كان- T.O) هاوکاری مرۆڤەکان دەکات بۆ پێدانەوەی ئەو زمانەی کە پێشتر مرۆڤەکان هەیانبووە و دەسەڵاتیان بەسەردا شکاوە. لە ڕێگەی شانۆوە خۆمان فێرده‌کەین لە کۆمەڵگه‌دا بژین، خۆمان فێر ده‌کەین کە بیر بکەینەوه و خۆمان فێرده‌کەین کە شت بناسین… بەهۆی ناسینەوە لە ڕێگای بیرکردنەوەوە خۆمان بیر بکەینەوە. بەهۆی کردارمانەوە کە چۆن لە ژیانی ڕۆژانەدا ڕۆڵی كاریگه‌رمان هەبێت. شانۆی چەوساوەکان ڕا‌هێنانێکە بۆ بەردەم ژیانی راستەقینە ( بەشێکە لە دەرخستنی ژیانی ڕاستەقینە، و گێڕانەوەی جیهانی راستەقینەیە)
10 ـ ستەمدیدە و چەوساوەکان، ئەو تاکانەن یان ئەو گرووپانەن کە لە ڕووی کۆمەڵایەتی، سیاسی، کولتوری، ئابووری، ڕەگەزی یان سێکسییەوە مافیان لێ زەوت کراوە، یاخود پشتگوێ دەخرێن و ئەو مافەیان پێنادرێت کە دیالۆگی لەسەر بکەن، یان بێ هێز دەکرێن لەوەی پەیرەوی ئەو مافانەیان بکەن.
11 ـ دیالۆگ بەوە پێناسە دەکرێت کە مرۆڤەکان چ وەک تاک یان بە کۆمەڵ بە شێوەیەکی ئازادانە لەگەڵ کەسانی تردا بیر ئاڵوگۆر بکەن. چ وەک تاک یان بە کۆمەڵ بە یەکسانی لە کۆمەڵگه‌ی مرۆییدا بەشداری بکەن، بەشێوەیەک، ڕێز لە جیاوازیەکانی ئەوان و ڕێز لە جیاوازیەکانی تۆش بگیرێت.
12 ـ شانۆی چەوساوەکان لە سەر ئەو پرنیسیبە دامەزراوە کە پەیوەندی مرۆڤەکان و سروشت دیالەکتیکی بێت. کە ناوەرۆکەکەی دیالۆگ بێت لە نێوان ژن و پیاو، رەگەزەکان، نەتەوەکان، و دەوڵەتەکان. دیالۆگ پێویستە ڕۆژەڤی بێت ، بەرجەستەبکرێت واتە بەکاربهێنرێت و لە ئێستادا ڕووبدات.
لە ڕاستیدا هەموو دیالۆگەکان ئەو مەیلەیان هەیە ببن بە مەنەلۆگ، ئەوە وایکرد کە شانۆی چەوساوەکان لەدایکبێت. پڕنسیبی سەرەکی شانۆی چەوساوەکان گەڕانەوەی دیالۆگە لە نێوان مرۆڤەکاندا.
13 ـ شانۆی چەوساوەکان بزوتنەوەیەکی جیهانی بێ توندوتیژیە، بە جوڵەی ئیستاتیکی و جوانکاری، کۆشش بۆ یەکسانی و ئازادی دەکات، نەک سستی و ناچالاکی.
14 ـ شانۆی چەوساوەکان لە هەوڵی ئەوەدایە کە خەڵکی لە مەسەلە مرۆڤایەتیەکاندا چالاک، سەرقاڵ و ئەکتیڤیان بکات، ئەمەش لە ڕێگه‌ی تەقەلاو کاری هاوبەشەوە به‌دیدێت. لە ڕێگه‌ی چەوساوەکان خۆیانەوە ڕاکانیان گوزارشتی لێبکرێت. شانۆی چەوساوەکان ئەو هەلومەرجە دەڕەخسێنێت، کە توانای هەبێت لە ئەندێشەی شانۆدا ڕۆڵ ببینێت و کرداری هەبێت، بۆ ئەوەی مرۆڤەکان ببنە سوبجێکت و پاڵەوانی سەرەکی و کەسی یەکەم لە ژیانی خۆیاندا و باس لەو بابەتانە بکات كه لە ژیانی خۆیدا ڕوویداوە.
15 ـ شانۆی چەوساوەکان، نە ئایدۆلۆژیایە، نە پارتێکی سیاسی، نە عەقاعیدی (دۆگمایی) و نە دەمارگیرییه، بەڵکو ڕێز بۆ هەموو کولتورەکان دادەنێت. میتۆدێکە بۆ لێکۆلینەوە و ئامڕازێکە بۆ گەشەپێدان و زیاتر دڵخۆشکردنی کۆمەڵگه‌کانه.
مرۆڤ بەسروشتی دۆستی دیموكراسیه، هه‌ربۆیه ئه‌م میتۆده دیموکراتیانه‌ی (شانۆی چه‌وساوه‌كان) لە گشت بوارەکانی؛ کۆمەڵایەتی، خوێندن، کارکردن، تەندروستی، نەهێشتنی نەخوێندەواری، سیکۆتراپی و … هتد بەشێوەیەکی بەربڵاو بەکارهاتووە. هاوکات لەگەڵ پرنسیپی ئەو جارنامەیەدا. ( شانۆی چه‌وساوه‌كان T.O) چەندەها پڕۆژەی جیاوازی هەیە بۆ تیشک خستنە سەر سروشت و بواری بەکارهێنانی ئەم بنەمایە.
16 ـ شانۆی چەوساوەکان لە نزیکەی نیوەی زیاتری وڵاتانی گۆی زەوی وه‌ك میتۆدێك كاری خۆی ده‌كات. بێگومان وەک ئامڕازێک بۆ کەشفکردن و (خۆدۆزینەوەی خود) و ئەوانیتر. شانۆی چه‌وساوه‌كان میتۆدێکە بە ئاشکرا گوزارشت لە حەزەکانمان و ئاواتەکانمان دەکات. ئامڕازێکە بۆ گۆڕینی سەرچاوەی ئەو ڕەوشەی ئازار و دڵتەنگی بەرهەمدەهێنێت. هه‌روه‌ها به‌هێزکردنی ئەو بەشەیه کە ئاشتی، ئازادی، دەهێنێتە کایەوە، بێگومان لەگەڵ ڕێزگرتنی جیاوازی تاکەکان و گروپەکان لەکۆمەڵگەدا. لەگەڵیشیدا هەمووان كار ده‌كه‌ن بۆ خوڵقاندنی دیالۆگ لەنێوان یه‌كتردا. لەکۆتایدا (شانۆی چه‌وساوه‌كان) کەرەستەیەکە بۆ گەیشتن بە دادپه‌روه‌ری کۆمەڵایەتی و ئابووری، کەوا بنچینەیەکە بۆ دیموکراتیەتێکی ڕەسەن. به‌كورتی ئامانجی شانۆی چەوساوەکان گەشەپێدانە بە بنەما سەرەتەییەکانی مافی مرۆڤ.
ڕێکخراوی نێودەوڵەتی شانۆی چەوساوەکان (ITO)
17 ـ (ITO) ڕێکخراوی ئای تی ئۆ، تەنسیقی زیاتری گەشەکردنی شانۆی چەوساوەکان لە هەموو جیهاندا دەکات، بە پێی بنەماو ئامانجەکانی کە جاڕی بۆ دراوە.
18 ـ ڕێکخراوی نێودەوڵەتی شانۆی چەوساوەکان (ئای تی ئۆ – ITO) ، لە ڕێگه‌ی (تۆڕێكی جیهانییەوه) کاردەکات بۆ پەیوەندی بەستنی هەموو ئەو لایەنانەی کە بە شانۆی چەوساوەکان کاردەکەن و جێبەجێیدەکەن. ئه‌م تۆڕه جیهانییه بۆ گۆرینەوەی زانیاری و بەرەو پێشچونی ئەو میتۆدەیه كه بەهاوکاری مەشقپێکردن، ڕابەریکردن و زیادکردنی تەکنیکەکان ، لەڕێگه‌ی داهێنانی پڕۆژەکانەوە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی، كاری خۆی ده‌كات. بێگومان لەڕێگه‌ی هارووژاندن و بەرەوپێشبردنی بنکە لۆکاڵیەکان و خۆماڵیەکانی شانۆی چەوساوەکان ، ئەویش بە بەهێزکردن، هاوکاری وخوڵقاندنی هەلومەرجی کارکردنی سەنتەرەکانی شانۆی چەوساوەکان، کە لەگەڵ ئەواندا بە پراکتیکی کار بۆ ئه‌وه ده‌كه‌ن کۆبوونەوەی نێودەوڵەتی لە ڕێی ئینتەرنێتەوە ئەنجامبدرێت.
19 ـ ، هەروەک بنەماو ئامانجەکانی خەسڵەتێکی مرۆیی و دیموکراتی هەیە. ئای تی ئۆ، هاوکاری هەر ڕێکخراوێک دەکات کە لە ژێر سایەی ئەو بنەمایانەدا کار بکات.
20 ـ ڕێکخراوی نێودەوڵەتی شانۆی چەوساوەکان (ئای تی ئۆ – ITO) بڕوای وایه كه هەر کەسێک ده‌توانێت تەکنیکە جۆراوجۆرەکانی شانۆی چەوساوەکان بەکاربهێنێت، به‌مه‌رجێك هاندەری جاڕنامەی بنەماکانی شانۆی چه‌وساوه‌كان بێت.