ئەزێ ڕوینشتی بووم ل بەر تێلەفزیونێ و کونترول د دەستێ من دە بوو ژ بێ سەبرییا خوە من کەنال دقولپاندن، ژنشکەکێ ڤە من مەلایەکێ سوننە یێ ڕویهـ درێژ دیت، دگەل وێ دیتنێ ھەردو پەیڤێن (کورد ئەجنە نە!) ھاتنە گوھێن من، ژبەر ھندێ من ل وی کەناڵی ھێلا، دا دویماھیک تییورێن مسلمانان بینم! بێگۆمان ئەڤی مەلای ئەڤ تشتە ژبنێ پێ خوە نە دگوتن بەلکو بەلگە ھەبوون دزوربەیا پەرتوکێن توراسێ ئیسلامی دە، پاشان ب خەلەتی ڤە تبلا نیڤێ بلند کر وگوت دا بۆ ھەوە بێژم دڤی بابەتی دە ئەم و شیعە دپێک ھاتینە ھا، دا ھوین بزانن ئانکو د موتەفقین، دا پاش نە بێژن سەیدایی نەگۆتە مە. من تێلەفزیۆن ڤەمراند و نڤێسا، ڤۆلتێری د (کاندید) دە دگۆت: (ل دەما کو ئەز ھزرا خوە دڤی ئەردێ گوکانی(کروی) دە دکەم ھزردکەم خودێ ئەرد یێ چێکری و یێ ھێلای!)، ئەز ژیک ل دەما کو ھزرا خوە د کوردان دە دکەم ھەمان ھزرا ڤولتێری دکەم. ب درێژاھییا دیروکێ (سوننە و شیعە) ب ھەمی چەق و لقێن خوە ڤە ل سەر خودێ و پێغەمبەرێ خوە پێک نەھاتینە، ئەفسانە و فێلبازی تێ نەبن وەکو مەلایی کولانا مە یێ دوو ڕوی(منافق) دبێژیت: اشھد باللە! لڤێرە پسیارەک ل ئەقلێ من سیاربوو و وێ پسیارێ دڤیا من بەرەڤ ھندەک بەرسڤان بەت، ئەو پسیارە ئەڤە بوو، ئەرێ چاوان کورد موسلمانن و ئیسلام ئاینێ وانە و نەژادێ وان ژبۆ ئەجنە و شەیتانان و کوڕێن(…..) دزڤڕینیت؟ ب راستی ژی ل دەمێ تاک دگەھیتە کومێ ئەقل نابیتە ڕێبەر، ژبەرکو ئەگەر ئەقل ڕێبەر با دبیت حالێ مە کوردان باشتر و خوش تر با، ھەروەسان ل دەما کو خوڕافە ب ھێزەکا مەزنا نەدیار ڤە دھێتە گرێدان زورینەیا خەلکی دترسیت خوە تێ ھەلدەت.لڤێرە ھەوڵ یا ھاتیە دان کو ئەو ژێدەرێن مەلای گرێدەیی لسەر کری بھێنە داڕێشتن،ژبەر دە موسڵمانێت کیوت (cute) نە ھێن سەرێ مە گێژ کەن ب ڤان پەیڤان (ئەو مەلایە دەربڕینێ ژ خوە دکەت)، حەز دکەم ھەر کەسێ ئەوا ل دویف ڤێ دەسپێکێ بخوینیت ب ئەقلێ خوە بخوینیت نە بتشتەکێ دن! و بتەنێ بخوینیت ئانکو مەرەم ژێ ئەوە دویر ژ کارتێکرنا گوتنێن باب و باپیران و قال اللە و قال الرسول وقال مەلایێ سویکێ ئەز ژی وەکو وی مەلای لدەما کو گوتی داھین بزانن دا پاش نەبێژن سەیدای نەگوت مە!!!.
د ژێدەرێن سوننەیان دە، ڕاغب ئەسفەھانی (راغب الاصفھانی) د کتێبا خوە دە (محاضرات الادباء و محاورات الشعراء و البلغاء ، ج١ ، بپ١٦٠) دبێژیت: عومەرێ کوڕێ خەتابی خودێ ژێ ڕازی بیت ژ زاردەڤێ پێغەمبەری سڵاڤێن خودێ لسەربن ڤەگوھاستیە کو:کورد نفشێ ئەجنا نە،لێ بەرگێ ژ سەر وان ڕابوی! و دبێژنە وان ئەکراد(اکراد)ژبەرکو لدەمێ سلێمان پێغەمبەری سڵاڤێن خودێ لسەربن ھند داگیرکری،ھەشتێ جاریە سەبی کرن وئینانە گزیرتەکێ،پاشان ئەجنە ژ دەریای دەرکەتن و چونە نک وان جاریا،دئەنجام دە چل جاریە ئافزبون،لدەمێ ھندەکان ئەڤ چەندا ھەنێ گەھاندیە سلێمان پێغەمبەری،سلێمان پێغەمبەری بڕیار دە کو ئەو ژ وێ گزیرتێ بھێنە دەرێخستن بو ئەردێ فارسا،ل وێرێ وان جاریان چل کوڕ(غلمان)بون،لدەمێ زێدەبوین دەست بدزیان و ڕێ گریێ کر،دئەنجام دە خەلکی سکالا لێکرن لدەف سلێمانی،ل وان کر.سلێمانی ژی گوت(اکردوھم=بدەرێخن) بو چیایان!ژبەر ھندێ ب ئەکراد(اکراد)ھاتینە ناڤ کرن.(١)
ھەروەسان مەسعودی د کتێبا خوە دە ئەوا ب ناڤێ (مروج الذھب و معادن الجوھر) ھوسان دیاردکەت کو ھندەک ژ خەلکی نەژادێ کوردان بو جاریێن سلێمانی زڤڕاندیە، ئەوژی لدەمێ سلێمانی مولکێ خوە ژدەست دای، شەیتانێ بەرنیاس ب جەسەد (الجسد) چوو نک جاریێن وی یێن دوو ڕووی، پشتی خودێ مولکێ وی بو زڤڕاندی و جاریێن ئافز ژ شەیتانی زاروکێن خوە زاین، سلێمانی گۆت وانا بدەرێخن (اکردوھن) بۆ چیایان، پاشان دەیکێن وان ئەو بخودان کرن و پیچ پیچە زێدەبون وھوسان نەژادێ کوردان دەسپێکر. ئەڤە ھەمی و ژبلی ھەوڵدانێن مەسعودی ژبو گەھاندنا نەژادێ کوردان بو ئەرەبان(٢)، ھەتا گەھشتبوو وی راددەی دڤیا ھەلکەفتەکێ دناڤبەرا زاراڤێ (الاکراد) و (الکرادە) یا ئەرەبی بینیت!
دژێدەرێن شیعەیان دە، دپەرتوکا (الکافی، چ٥، بپ٣٥٢) یا فەقیھێ دوازە ئیمامی کولینی (الکلینی)، دەرگەھەک بتەنێ ل سەر نەدورستیا جوتبوونێ دگەل کوردان دەھاتیە وئەڤە تێکستەک ژ وی دەرگەھی: ابی عبداللە (الامام جعفر الصادق)سڵاڤ ل سەربن دبێژیت: جوتبوونێ دگەل کوردان نەکەن، ئەو ژ ڕەگەزێ ئەجنانە، لێ خودێ بەرگ یێ لسەر وانا راکری (٣). ھەر دوێ پەرتوکێ دە، ھاتییە کو ابو ربیع الشامی پسیارێ ژ ابو عبداللە ی دکەت سەبارەت تێکەلی و کڕین و فروتنا دگەل کوردان، ابو عبداللە دبێژتێ: تێکەلییا وان نەکەن ئەو ژ ئەجنانە، لێ خودێ بەرگ یێ لسەر وان ڕاکری(٤).
ھەروەسان د پەرتوکا (وسیلە النجاە، بپ ١٤٢) یا بابێ حەسەنێ ئەسفەھانی(السید ابو الحسن الموسوی اڵاصفھانی) ھاتیە کو نابیت ژن زەلامەکێ بەدڕەوشت و نێرەموک وفاسق و مەی ڤەخور ئان کوردان… ژبو خوە ھەلبژێریت (٥). ل تێکستێ دویماھییێ ئاماژە ب ھندێ نەھاتیە دان کو نەژادێ کوردان بۆ ئەجنەیان دزڤڕیت، لێ ھەر چاوان بیت کارتێکرنا ڤێ ئەفسانێ تا ڕادەکێ مەزن یا ل سەر ھەی.
لڤیرە بو مە دیاردبیت کو مەلای ژبنێ پێ خوە نەگوتیە کورد ئەجنە نە، بەلکو بەڵگە یێن ھەین وەکو مە داڕێشتی، دناڤا وی ئایینی دە ئەو ئایینی تا نھا بوویە سەدەمێ خشیمیا مە، دبێژم خشیمی ژبەرکو ب درێژاھییا دیروکێ ئەرەبان (خوەدانێن ئایینی) بڕێیا ڤی ئایینی ئەم کورد بکارئیناینە، ژبۆ بەرژەوەندیێن خوە، بێی ئەم ب تەنێ بۆ جارەکێ ژی ھزرێن خوە بکەین کانێ ئەڤی ئایینی دەربارەی مە کوردان چ گوتیە.
ژێدەر:
- ابی القاسم حسین بن محمد الراغب الاصفهاني، محاضرات الادباء و محاورات الشعراء و البلغاء، منشورات دار مکتبە الحیاە، بیروت، ب١ ، ل١٦٠.
- الامام ابی الحسن بن علی المسعودی،مروج الذھب و معادن الجوھر، المکتبە العصریە، بیروت، الطبعە الاولی، ٢٠٠٥، ب٢، ل٩٦.
- الشیخ الکلینی،الکافی، دار الکتب الاسلامیە، طھران،الطبعە الثالثة،١٣٦٧ ش، چ٢، ل٩٦.
- ھەمان ژێدەر، ل١٥٢.
- السید ابو الحسن الموسوی الاصفهاني، وسیلە النجاە، مھر استوار، ایران، الطبعە الاولی،١٣٩٣ ھجری، ل١٤٢.
- فولتیر،کاندید ڕو التفاۆل،الگبعە اڵاولی،ترجمە انا ماریا شقیر،دار و مکتبە الھلال،بیروت،٢٠٠٥.
- محمد امین زکی، خلاصە تاریخ الکرد و کردستان، الشؤون الثقافیە العامە، الطبعە الثانیە، بغداد، ٢٠٠٥
ڕێنوس و خاڵبەندی تایبەتە بەنوسەر خۆی.