میرسیا ئهلیاد دبێژه: ل گورى ئیلێن دهستپێكى ئهفسانەیا دروستبوونا گهردوونى، وى دهمى دروست بوو ل دهما خوهدێ درندهیێ دهریایێ كوشتى و ژ پارچهیێن لهشێ وى دونیا دروست كری. ئهڤ ئهفسانەیە دبته چاڤلێكرن بۆ ئێلێن دهستپێكی كو د رهوشێن جودا جودا دا بۆ تهمام بوونا ئهدمۆسفێرێ خوه یێ ئولى چاڤلێكرنا ڤێ حیكایهتێ دكن. ل گۆرى هزرا ئێلێن دهستپێكى قۆربانى دا نا مرۆڤى پهیوهندییهكا ب هێز ب شینبوونا گژ و گیایى ڤه ههیە. ئهو گژ و گیا دبته ژێدهرێ ژیانێ ژبۆ وان. ژبهركو ل گۆرى هزرا وان گژ و گیا بهرههمێ سروشتى نینه. بهلكو بهرههمێ وێ خوینێ یه ئهوا ل دهستپێكێ هاتییه رشتن. لهورا ئێدى دوبارهكرنا وێ خوینێ دبته مهرجێ ژیانێ.
ئهمێن كورد ژى تا ڤێ كێلیكێ وهكو هزرا ئێلێن دهستپێكى دبنه قئربانى ژبۆ ژیانكرنا یێ دى. رۆلێ قوربانییێ رۆلهكێ كهڤنارێ مروڤێ كورده وهكو نهریتهكێ پێتڤییه بهردهوام خوه دوباره بكت. نهریتێ قوربانێ، نهریتهكه چهند ل سهر كوردان دهێته سهپاندن كورد پتر دوباره دكت. ئهگهر د مێژوویا نێزیكا كودان دا ههلهپچه و ئهنفال و شنگال، كورد وهك قوربانى پێ نمایشا جیهانێ كربت، د ئهف سالهدا پرۆسێسا قوربانییێ ژ پرۆسێسهكا كۆمى بهرهف تاكى چوو .
حسێن حهسهنی دخواست د رهشهبا دا جهلاد و قۆربانى ژ ههڤ جودا بكت، قۆربانى وهكو ههیی نیشان بدت جهلاد ژى ئهوێ د مێژوویا خوه دا ب چهندین فۆرمان كورد كرییه قۆربان ل داوى جار خوه د فورمێ داعشێن جهلاد دا بهرجسته كر. حسێن حهسهن ب خوه بو قۆربانى و وهك ئیسماعیلێ ئیبراهیمى خهنجهر كهته سهر حهفكا وى. پرسگرێكا كوردان ئهوه ههردهم دكهڤنه ل ههمبهرى ئێك ههلبژارتن ئهوژى قۆربانى یه. ئهڤ پهنابرنا ژبۆ قۆربانییان وهكو گرێیهكا شكهستى یا دهروونى، رهـ و ریشالێن مێژووى ههنه. كو ههردهم خوه ل ههمبهرى یێ دى بچووك دیتى یه! ب گوتنهكا دى، هند خوه بچووك كرییه تا ئاستی قۆربانییێ د پێناڤێ مهزنكرنا یێ دى تا ئاستێ جهلادى. د ئهنجام دا كورد د ئاستێ مهزنییا قۆربانیا خوه دا، خوهدى داخوازییێن مهزن نینه.
قۆربانیا كورد ههردهم وهك سمبول هاتییه ب كارئینان. سمبولهك دهربرینێ ژ قۆربانییا مروڤێ كورد ناكت بهلكو ژبۆ دیتنهكا بهرتهنگا ئایدۆلۆژى و بهرژهوهندگهرایی دهێته شیشتن. ب ههمان شێوه حسێن ژى بو قۆرباینهك و وهك ئالاڤهك هاته ب كارئینان ژبۆ یێ دى. ههلبهت یێ دى د ئاستێن جودا جودا دا بژو زێدهكرنا قویتێ خوه یێ سیاسى و جڤاكى بكار ئانى. كهسایهتییا حسێنى ب خوه ژبۆ دهستكهفت. كو ل سهر قۆربانییا وى خهنجهر ل بهدهنا وى دهاته وهشاندن و چێژ ژ خوینا وى دهاته وهرگرتن ژبۆ كو قارهمانى و داهێنانا حسێنی ژى ل پهى وان بكهڤت. ههڤدهم ئهو روحا ئایدۆلۆژی یا دناخێ هندهك كهسان ده ب رۆنى زهلال بوو. ئهو ئایدۆلۆژییه وهكو ستریهكێ د گهورییا وانده ئاسێ بووى و ناهێلت ب دروستى هزر بكت. ل داوی كو پرسگرێكا ئایدۆلۆژى ئهڤه كو ههردهم ژیوارى و دیاردهیان ب بهرچافكا مهرجەعێن خوه دبینت. ههردهم د رهوشا دوورى و نێزیكیێ دا نه ژ مهرجعێ خوه ههلبهت جوداهى نینه د ناڤبهرا مهرجعێ رێكخراوهكا تیرورییا وهكو داعشی كو مهرجعێ خوه ب ئهسمان ددانت، دگهل رهوشهنبیرهكێ كو مهرجعێ وى سیاسییهكێ ئهردى بت. ب ههمان تێز سهردهریێ دگهل دیاردهیان دكهن. ب تنێ پێك هاتێن تێزێن وان ژ ههڤ جودانه. ئهگهر ژبۆ رێكخراوهكا تیرورییا وهكو داعشێ قركرن و ژناڤبرنا مروڤى وهكو لهش و بهدهن یا گرنگ بت، ژبۆ رهوشهنبیرێ ئایدۆلۆژى برینداركرنا روحا مروڤى یا گرنگه.
ئهڤا كو حسێنى دخواست د رهشهبا دا بكت پێكولهك ژبۆ كو كورد ب عهقل سهرهدهرییێ دگهل تراژیدى و بویهرێن خوه بكت. ژبهركو كوردان پرانییا تراژیدى و بویهرێن خوه ب ئاوهیهكێ موقهدهس كرینه دهلیڤا هزركرن و تێگههشتێ نههێلایه. ههردهما ههولهك هاتبیته كرن بو راوهستیان و تێگههشتن ژ بوویهرهكا كورد، دهنگ بلند بووینه كو یا ژ وان ڤه ئهڤ بوویهره گهلهكا ئالوزه ل دهما دبێژن یا ئالوزه ل وى دهمى تو نا خوازى ژێ فام بكى. پرۆسێسا هزركرنێ د ناخێ خوه دا دكوژت. ناخوازت شرۆڤه بكت. ئهگهر تراژیدیایێن كورد ئاخڤى بانه دا رۆژهك هێت بهرسینگێ مه گرن و بێژنه مه، ئهز ئهو بوویهرا هند یا موقهدهس نینم وهكو ته سهرهدرهى دگهل من دا كرى. بهلكو ئهز تراژیدیایهكا مرۆڤایهتییێ مه. ل شینا من موقهدهس بكى وهره د من بگههه. وهره ب هوورى گوهداریا چیرۆكێن من بكه، من ژ دلێ خوه دهربازى عهقلێ خوه بكه. ههلبهت دهربازكرنا دلى ژبۆ عهقلى ئانكو تراژیدى ژ سلوگانان و ههیهجانان دهربازى رۆمان و سینهما و لێكۆلان ببن. ب خهم ئافرین ڤه ههمان سهرهدهرییا د گهل ئەنفال و حهلهبچه هاتییه كرن یا ب سهرێ شنگالێ ژى دهێت ب ئاوایهكی رێیا ل هزركرن و تێگههشتنێ ژێ دهێته گرتن.
بهس نینه ئهم ب تهنێ روندكا ژبۆ شنگالێ برێژن بهلكو پێتڤییه ئهم هزران ژبۆ بدارێژ،ن تراژیدى ژبۆ وهلاتێن پێشكهفتى دبنه میراتهكێ دهولهمهندێ هزرى و مهعریفى. دهما ئهم دبێژن هۆلوۆكوست ئێكسهر رۆمان و لێكۆلین و سینهما دهێنه خهیالامه. ئهڤا حسێنى د رهشهبا دا كرى دخواست تراژیدییێن كورد ژ وێ روحا كونزهرڤاتیف و موقهدهسییێ دهربازى جورهكێ دى یێ خهباتێ بكت. مروڤێ داهێنهر ههروهكو پائیلۆ كویلۆی گوتى:”وهكو ژنهكا ب دوگیانه، ل دهما زاروكێ وێ دهێت ل هیڤییا یێ دن، نا مینت دهستووریێ ژ یێ بهرامبهر وهرناگرت”.
ئهگهر تۆماس ئهدیسۆن ل دهما كو گلۆپ دروستكرى ئهو پرسیار ژ خوه كربایه كو دروستبوونا ڤێ گلۆپێ دێ گهلهك جهێن تارى یێن روحانییان رۆن ببن كو پێتڤیه نههێنه رونكرن وى تو جاران گلۆپ دروست نه دكر!