نامەیەکی کراوە بۆ ئەحمەدی مەلا
سەباح ڕەنجدەر
کاکە مەلا سڵاو: کۆی بەرهەمە شیعرییەکانتم خوێنده‌وه، واتە: (خۆڵەمێش و بەرد)، کۆکراوەی هەشت کتێبی شیعریتە، ناوه‌ندی ڕۆشنبیریی ئه‌ندێشه هه‌فته‌ی پێشوو، له حه‌فسه‌ت لاپه‌ڕه‌دا چاپ و بڵاوی كرده‌وه، ئەگەر چیتر شیعریش نەنووسیت، مێژووی داهێنانی لە شیعری هاوچەرخی کوردیدا، ئه‌زموونێكی ته‌واو هه‌ستی و مه‌زنی شیعر ده‌پارێزی. بێ هیچ گومان و دڵ لە دڵدان و چاو ترووكانێك، له هه‌قیقه‌تێك ده‌ڕوانم و بینین و تێگه‌یشتنم ده‌كه‌مه تابلۆیه‌ك بۆ بینین و تێگه‌یشتنی داهێنان، به مووچڕكێكی كامڵه‌وه هاوار ده‌كه‌م: بەشی زۆری شیعری ئێستای کوردی درێژبووەوەیە، گۆڕانکار نین، یان شیعری میللین. ئەگەر وەک شێوازیش میللی نەبن، وەک هەست میللین، له‌م جۆرانه‌مان وه‌ك به‌ردی ده‌م جۆگان زۆرن، له ئاڕاسته‌یه‌كدا وه‌ستاون.
وا ده‌مه‌وبه‌یانه، به‌ره‌به‌ره تاریكی ته‌نك ده‌بێ. له‌خوێندنه‌وه‌ی دیوانه‌كه‌ت ته‌واوبوویمه و خۆم بۆ پێشوازی باڵنده چاوه‌ڕوانه‌كان ئاماده ده‌كه‌م. به‌جریوه و جووكه‌وه باڵیان به‌سه‌ر ماڵه‌كه‌م لارده‌كه‌نه‌وه و دێنه حه‌وشه‌كه‌مه‌وه. ئاویان بۆ داده‌نێم و دانیان بۆ ڕۆده‌كه‌م. ئه‌گه‌ر زستان بێت ئاویان بۆ گه‌رم ده‌كه‌م، هاوینیش سارد. جارجار ده‌نگیان تێكه‌ڵ به‌شمشاڵی قاله‌مه‌ڕه ده‌بن. نه‌وای شمشاڵیش وه‌ك شیعری پڕ ڕووناكی نهێنی، خاڵی به‌هایه و له‌گه‌ڵم دێت و ده‌چێت و مووم لێ ده‌بزوێنێ.
وا باڵنده‌كان تێرده‌بن و له‌دان ده‌كشێنه‌وه. باڵیان ڕاده‌وه‌شێنن، ده‌نگی شمشاڵه‌كه كپ ده‌كه‌م، له‌نامه‌یه‌كدا ڕامانی سه‌ره‌كیم ده‌نووسم.
گرینگترین نەخش لە ئەزموونی تۆدا، زمانە. زمان بوونی مرۆڤی تێدا دروست بووه و دروست دەبێت. نوێبەخشییش لەو وێنانەدا نییە، کە لە ئەندازەیی و بنیادی وشەدا پێکیان دەهێنی و پێکت هێناون. لە تەکنیکە زمانییەکانتدایه، کە بە گوڕوتین بۆ ئایندە ڕوانین بەکارت هێناون و بەکاریان دەهێنیت و كاراترده‌بن.
دیوانەکەت ڕووبەرێکی مەحاڵ نییە، پانتاییەکی هەستەوەر، وەک تەکنیک ناسیم. بەها و توانایی زمان لە ئێستێتیکای تەکنیکدا ئاسۆ و دوورییەکان وەردەگرێ و پێوانەی بۆ دەکرێت. بە قووڵاییەکان تێدەپەڕێ و پشت بە پێکهاتە زمانەوانییەکان دەبەستێت، تۆڕی زمانێکی دووربینانە دەچنێت، وه‌ك كه‌سی بیركه‌ره‌وه زاده‌ی كولتوری هاوچه‌رخه. لەگەڵ ژیان دەگۆڕێ و بەرەو پێش دەچێت و تۆڕەکە زیاتر دەکرێتەوە، ئێستا داده‌مه‌زرێنێت و له به‌ها ئه‌زه‌لییه‌كان ده‌ڕوانێ و ده‌بێته ڕه‌گه‌زی هه‌مه‌ڕه‌نگی بوون.
زمان شەیتانی شیعرییەتی تێدا بەرجەستەیە و بێ ناوبڕ بەدوای هەموو تازە و جوانییەک دەگەڕێت و کرانەوەیەکی زۆری هەیە بۆ ئەوانی دی، واتە: بیندراو و بیستراو و نووسراو.
گۆڕینی پانتایی و بینا لە ڕۆحی گەرم و ته‌واو پارێزراوی داهێنەردا نەخش و نیشتەجێیە. لە دۆخی هۆشیاریی تەندروستی گۆڕانکارییەکاندا، تەلیسمی نووسینی داهێنەرانە و زه‌ینیه‌تی گه‌ردوونی دەکاتەوە.
زمان بۆ داهێنەر وەک قۆناغی منداڵیی وایە. زمان و منداڵیی دوو قۆناغی بوون و دروستبوونن، بۆ نووسینیش بابەتن. ئەو شتانەی لەم قۆناغەدا دەیانبینی و هەستیان پێ دەکەیت، لە ناخدا لەنێوان زمان و ئاماژە و شێوازی بینینی ڕووناکییەکی تازەدا دەبێتە هێزی ده‌روونی و شێوە زۆرانبازییەک، هەندێک جار بە تووڕەییەکی توند، هەندێک جاریش بە نەرمونیانی لە (گونجانە هەستییەکان) و شوێنی جیاجیادا لەدایک دەبن. پەیوەندییەکان ڕایەڵ دەکەن و به‌كارایی ئاسۆ و دوورییەکان دەبڕن، ئاسۆ و دووری تر ده‌هێننه ناو زه‌ینه‌وه. پرسیارێکە تەواو لەگەڵ خۆماندایە و لە بیرماندا ون نییە. بە ڕۆح کارلێکی لەگەڵ ئەزموونمان کردووە و لێمان دەپرسێتەوە. من چی بووم و ڕۆڵم چییە لە کردەی نووسینتدا، کە کردەی پەیوەندی بەردەوام بوویمە لە گەشەی خودیتدا. ناتوانی واز لەو دنیابینییە بهێنیت، كه لە منداڵییدا وه‌رتگرتووه و وەریدەگریت.
کاکە ئەحمەد هەموو داهێنەرێک ناوەندێکی باڵا و خۆبوونی داهێنانی هەیە، کارەکانی لەو ناوەندەدا دەردەچن و دێنەوه ناویشیه‌وه. ناوەندی باڵا و خۆبوونی داهێنانی تۆش (کتێبی شیعر)ە. بە دڵنیاییەوە هەرچ شیعرێك لەمەودوا بنووسی، ئاماژه‌یه‌كی كتێبی شیعری تێدا به‌رز ده‌بێته‌وه.
سڵاو و خۆشەویستی زۆرم بۆ دیوانەکەت، كه ئه‌زموونێكی ته‌واو هه‌ستییه. هه‌ست كتێبێكی یه‌كجار فراوان و پڕ ڕووناكی نهێنییه. دۆخی داهێنان ده‌كه‌وێته ناو جه‌رگه‌ی هه‌سته‌وه.
كانوونی یه‌كه‌می ٢٠٢٠ هەولێر
