مرۆڤ ئەو بونەوەرەیە کەهەقیقەت مومکین دەکات

Loading

پەیامی بەڕێز ئۆجالان بۆ دووەمین کۆنفرانسی تێزی ئەلتەرناتیڤ:

  (تەحەدایی کردنی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری،  بونیادنانی کۆنفیدرالیزمی دیموکراتی)

ـ شوێن؛  زانکۆی هامبۆرگ ڕۆژانی ٣-٥ نیسان  ٢٠١٥

وەرگێڕانی لەتورکیەوە؛ نەجیبە قەرەداغی

بەشدارانی هێژا؛

من لە کەسی هەموو بەشدارانی کۆنفرانسەکە، بەرێزەوە سڵاو لەهەموو لێگەڕانی هەقیقەت دەکەم. کۆنفرانس بۆ ڕوناککردنەوە و پێکهێنانی پارادیگمای ئازادیە سەرەکیەکانی ڕۆژی ئەمرۆ و ئایندەمان بایەخێکی مێژوویی هەیە. بۆ ئەوەش لەو باوەڕەدام کۆنفرانسەکە هاوپشتوانیەکی واتادارە لە پێکهێنانی (یۆتۆپیای ئازادی) مرۆڤایەتی. من خۆزگەم دەخواست کە لە جێی کۆنفرانسەکە لای ئێوە بوومایە، بەڵام پێموایە بە هەموو هەست  و فیکر و گیانمەوە لای ئێوەم.

بۆئەوەش من خۆم وەک شەڕڤانێکی ئازادی دژ بە سیستەمی سەرمایەداری دەبینم، جۆشێکی گەورەم هەیە لە پای بەشکردنی ئەو فکرەی پەرەمـپـێداوە.

بەرێزان (مۆدێرنیتەی سەرمایەداری)  لەزۆر ڕووەوە گەیشتۆتە ئاستێک کەچیتر ناتوانێت  درێژە بە بوونی خۆیبدات. ئەگەر لەچاوتروکاندنێکدا بیژمێرین؛  کێشەکانی زیادبوونی ژمارەی دانیشتوان، لە ناوچوونی سامانە سروشتیەکان، تێکچوونی ژینگە، داڕمانی کۆمەڵایەتی، هەموو ئەمانە بێسنور گەورە دەبێت. هەڵوەشاندنەوەی بەها ئەخلاقیەکان، و هەروەها دابڕانی چەمکی (کات و شوێن) لە ژیاندا، سیمای ئەمرۆی مۆدێرنێتەی سەرمایەداریە .  بەدیوێکی تردا کۆتایی هاتنی گەورەیی ژیان و لایەنە شاعیرانەییەکەی  دەبینین ، دەرئەنجامەکانی وەک نەخۆشی شڵەژان و خەمۆکی، زیادکردنی عەمبارەکانی چەکی ناوکی  جیهانی کردۆتە بیابان. ئاوەها بەڕێزانم  شەڕی ناکۆتا  هەموو بنەما کۆمەڵایەتیەکانی  ئەم دونیایەی هەژاندووە، ئەمانە ڕۆژی مەحشەر دێنێتەوە بیری مرۆڤ.

ئەم ڕاستیانەی  ئاماژەمان پێدا  گەیشتۆتە ئاستێک کە نیشانمان دەدات ( مۆدێلی هەقیقەتەکان) دەست بەتاڵ بووە. دیارە من لە دۆخێکدا نیم کە تابلۆیەکی بێ هیوایی نیشان بدەم ، بەڵام ناتوانین لە ئاست لە دەستچوونی ژیان ، بێ دەنگی لێوە بکەین و هاوارنەکەین.

مۆدێرنیتەی ڕۆژئاوا لە سێیانەی:  بەپیشەسازیزبوون (ئێندوستریالیزم)، دەوڵەتی ناسیونالی و سەرمایەداری پێکهاتووە، بەڵام بەداخەوە ئەمانە خوێناویترین سەردەمن. مۆدێرنیتەیەکی پشت ئەستوورە بەو سێ کۆڵەکەیە کە بەناویەکداچوون و وەرچەرخاوون بۆ شەڕی ناوخۆیی کۆمەڵگەی ( فاشیزم). هەروەها لە نێو دەوڵەتە نەتەوەییەکاندا گۆڕاوە بەشەڕێکی نەتەوەیی، ناوچەیی و جیهانی. هەمیشە دووبارەیدەکەینەوە، کە قازانج شێوازی پێکهاتە و دابەشکردنی هەیە، هەروەها (دەوڵەتی نەتەوەیی / ناسیونالستی)  پیشەسازگەرایی کردۆتە ئامانجی سەرەکی خۆی  و داوا و وەسفی سەرمایەداربوون دێنێتە ئاراوە. کاتێک کاپیتالیزم  (دەوڵەتی ناسیونالی) وەک ئامانج بۆ خۆی دەست نیشانکرد، ئەوەی چەسپاند   کەلکاندنی دەوڵەت بە (نەتەوەپەرستیەوە)  دەتوانێت (دەوڵەتی نەتەوەیی) لەسەرپێی بهێڵێتەوە!  لێرەوە  سەرنجیان بۆ ئەوەدا کە ئەو شێوازەی دەوڵەتداریە  بۆ  قازانج  و کەڵەکردنی سەرمایە زۆر پێویستە.

دۆخی شەڕی سەرتاسەری (مۆدێنریتەی کاپیتالیزم) لەبەرامبەر کۆمەڵگە  وەها دەکات،  کە پێکهێنانی (مۆدێرنیتەی دیموکراسی) لەهەموو کاتێک زیاتر بەپەلەتر و وەک وەڵامدانەوەیەکی گرنگ بەرجەستەبێت. (مۆدێرنیتەی دیموکراتی) مانای بوونی هێزی شارستانی دیموکراتی  ئەمڕۆیە، نەک  ساتەوەختی سەردەمێکی زێرینی ڕابوردوو!  هەروەها  یۆتۆپیایەکی تێکەڵ بە ئایندەیە نییە، بەڵکو هەڵویست و هەبوونی هەموو تاک و یەکە کۆمەڵایەتیەکانە، کە ناکۆکن لەگەڵ هەبوون و بەرژوەندیەکانی سیستەمی سەرمایەداری.

لێرەدا دەمەوێت بڵێم؛  بۆئەوەی ببیتە ئەڵتەرناتیڤ، دەبێت لە دژی (مۆنێرنیتەی سەرمایەداری) کە لەسەر سێ ستونی؛ سەرمایەداری، پیشەسازگەرایی و دەوڵەتی ناسیونالستی پێکدێت، بوەستینەوە. بەمانای  پەرە بەسیستەمێک بدەین کە کەدەکرێت مرۆڤ  لە دژی ئەو سێ کۆڵەکەیە (پیشەسازیبوون ، دەوڵەتی نەتەوەیی و کاپیتالیزم ) پێشنیاری کۆمەڵگەیەکی دیموکراتی و پیشەسازی ئیکۆلۆژی و کۆنفیدرالیزمی دیموکراتی بکەین، تێدا مۆدێرنێتەی دیموکراتی پێکبهێنرێت.  بێگومان پشت بەستوو  بەو میراتیە شارستانیە دیموکراتیەی کەبوونی هەیە، هەلی سەرکەوتنی دژایەتی  سیستەم لەنێو سیستەمی نوێدا برەو بەخۆی دەدات.

(کۆنیفیدرالیزمی دیموکراتی) شێوازی سیاسەتی سەرەکی مۆدێرنیتەی دیموکراتیە، ڕۆلێکی ژیان بۆ خەباتی سەرلەنوێ بونیادنانەوە دەگێرێت. (مۆدێرنیتەی کۆنفیدرالیزمی دیموکراتی) لە ئاست کێشەکانی ئەتنیکی ، ئاینی ، شارنیشینی ، خوجێی ، ناوچەیی و نەتەوەیی،  کەبێگومان  سەرچاوەکەی مۆدێلی کۆمەڵگەیەکی فاشستە، یەکڕەنگ  و مۆنۆلۆتیک و هەژەمۆنە. کۆی ئەمانە  بەدەستی دەوڵەتی ناسیونالستیەوە بونیادنراوە، لێرەوە وەک وەڵامدانەوەیەک  هەڵبژاردەی  نەتەوەی دیموکراتی دەخەینەڕوو و دەبێتە چارەسەری.  لە (مۆدێلی نەتەوەی دیموکراتی) دا هەموو ڕاستیەکانی ئەتنیکی ، چەمکە ئاینیەکان ، باژارڤانی ، هەرێمی، خۆجێی و نەتەوەیی خاوەن ئەو مافەن کە بەپێکهاتەی فیدرالی و بەناسنامەی خۆجێی بەشداریدەکەن. ئایدۆلۆژی (مۆدێرنیتەی دیموکراتی) لە گۆشەی ڕێنمایی دەستەڵاتپەرستی و دەوڵەتپەرستیەوە لە کێشەکان ناڕوانێت.

  ئەوەش  ئاشکرایە کە (سیستەمەکانی شارستانی)  کەلەمێژوودا لەچوارچێوەی دەسەڵات ودەوڵەتدا پەرەیان بەخۆیانداوە، لەوەدا بەرجەستە دەبێت، کەمۆدێرنیتەی سەرمایەداری لەڕۆژی ئەمڕۆدا نوێنەری شارستانی مێژووییەکانە، ئەمیش بەڕێنمایی دەسەڵاتداری و دەوڵەت لە کێشەکانی کۆمەڵگە دەڕوانێت،  بەڵام لەڕاستیدا  دەوڵەت و دەسەڵاتداری خۆی سەرچاوەی ئەو کێشانەیە، کە دەیەوێت بە ڕێگەی  توندوتیژی چارسەریان بکات.

بەهەقەت بەڕێزان  نەخۆشی دەسەڵاتداری ژیان دەکوژێت،  لەبەرئەوە سەردەمی مۆدێرنیتەی دیموکراتی لەجێگەی ئەو  ژیانەیە کەبەهۆی نەخۆشی دەسەڵاتداریەوە لەناوچووە.

سەردەمی ئەو کۆمەڵگەیەیە کەدەسەڵاتداری تێدا نیە و ژیانی ئازادی ژنان ، ئیکۆلۆژی ، ئابووری دەگرێتەوە. نەتەوەکانی (مۆدێرنیتەی دیموکراتی) بەبێ  بەشداری ژنان ناتوانرێت پێکبهێنرێت، بەپێچەوانەوەی ئەمەشەوە شۆڕشگێڕی  بەهەنگاوە زانا و چالاکیەکانی ژنان بەرئەنجامدەبێت. بونیادنانی کۆمەڵگەی ئابووری سەرکەوتوو بە پێشەنگی ژنان پێکدێت، وەر وەک چۆن  بۆ سەرلەنوێ بونیادنانەوەش هێزی کۆمۆنیالی ژنان پێویستە و بەبێ ئەوان مەحاڵە.

زانستی (ئیکۆلۆژی / ژینگەپاریزی) زانستێکە  لەگەڵ بە هۆشیاری ژناندا کۆمەڵگە دەگەیەنێتە ئامانجەکانی. لەبەرئەوەیە بەڕێزانم  ژن  هەمیشە وەک ناسنامە ژینگەپارێزە. بەکورتی سەردەمی (مۆدێرنیتەی دیموکراتی) سەردەمی شۆرش و شارستانی ژنانە. ژنان بە شیکاری ڕاستەقینەی خۆیان، خۆیاندەکەنە هەقیقەت و وەک بناغەی سەرەکی ژیانی ژنانی ئازاد بەشداری کۆمەڵگە دەکات.

قۆناغی سەرمایەداری کە دەوڵەت و دەسەڵاتداری بناغەی شارستانیەکەی پێکدێنێت، نەک تەنیا ئەو ئەقڵانیەتەی کەمرۆڤایەتی پێیگەیشتووە لەناوبردووە، بەڵکو تەنانەت ئەقڵی نەریتیشی ( ئەقڵی ترادیتسیۆنالی) لەناوبردووە! ئێمە ئێستا لەقۆناغێکداین کەئەقڵی ئازاد بەهەموو دەوڵەمەندیەکی خۆیەوە هاتۆتە ئاراوە.

مۆدێرنیتەی سەرمایەداری پارادایمەکەی لەسەر بنەمای شەڕ لەدژی کۆمەڵایەتیبوون و ئازادیەکان وەستاوە ،بەڵام  ژیان و بوژاندنەوە  لەمۆدێرنیتەی دیموکراتیدا خۆی بەرجەستەدەکات،  بە واتایەکی تر ” جیهانێکی نوێ ” مومکینە.

هەڤالانی هێژا:

دەکرێ بە گشتی لەگفتوگۆکردنمان لەمەڕ مۆدێرنە، بەتایبەتیش لەسەر (مۆدنێریتەی دیموکراتی)  تێگەیشتنمان بۆ هەقیقەت سەرلەنوێ پەرەیــپـێبدرێتەوە. ئەو ژیانەی کە لەسەر ڕێگەیەکی هەڵە وچەپەڵی و خراپی بەفێرۆچووە دابڕمێنین،   ژیان بەرەو ئاڕاستەیەکی خۆش و باش بەرین. دەکرێت (چەمکی هەقیقەت) لەڕێگەی فەلسەفە، هونەر و زانست کە بەشۆڕشی  هۆشیاری و  جیهانبینی مۆدێنریتەی دیموکراتی کۆمەڵگەیی بووە ، بەهێز بکەین و پەرە بە (ژیانی ڕاستەقینە) و خۆش و باش بدەین.

لەژیانی هەر  مرۆڤێکدا ، هیچ شتێک لەوە بە نرختر نیە  کەمرۆڤ ڕاستیەکان  بگەیەنێتە هەقیقەت. گەڕان بەدوای هەقیقەت بەنرخترین کردەی مرۆڤە. ئەگەر مرۆڤ کورتبکەینەوە؛ ئەوا  مرۆڤ ئەو بونەوەرەیە کە هەقیقەت مومکین دەکات. هەقیقەت ئەشقە ، ئەشقیش ژیانی ئازادە.

لەسەر ئەو بنەمایە جارێکی تر بەرێزەوە سڵاو لەهەموو بەشداران دەکەم، جۆشم بۆ ئەو ئەنجامەی کە کۆنفرانسەکەتان پێیدەگات، هیوای سەرکەوتنتان بۆ دەخوازم ، بێگومان بن کە ئازادی  هەر سەردەکەوێت.

 عەبدوڵا ئۆجەلان

کولتور مەگەزین :

ئەم دەقە لەلایەن بەرێز (نەجیبە قەرەداغی) یەوە لەتورکیەوە وەرگێڕدراوە ، لەلایەن کولتور مەگەزینەوە لەڕووی تێرم و داڕشتنی زمانی فیکری کەنوسەر پێدەدوێت جارێکیتر پێداچوونەوەی بۆکراوە. هەوەروەها سەرنجی خوێنەر بۆ ئەوە ڕادەکێشین، کەتێرمە گرنگەکان وەک (مۆدێنرێتەی دیموکراتی) و  (ژیانی ڕاستەقینە) و (مۆنێرنیتەی سەرمایەداری) زۆریتر،  ئەو چەمکانەن کە نوسەر بۆ قسەکردن لەسەر مۆدێرنە  لەسەری دەدوێت. نابێت ئەوەش لەوەیادبکەین کەئەم گوتارە لەبەندیخانەی ئیمرالیەوە نوسراوە. بەڵام پڕە لەووزەی ژیان و زیندەگیبوون. ئەم گوتارە یەکێکە لەو نوسینانە گرنگانەی کە وەرچەرخانی قوڵ لەفیکری ئۆجەلاندا بەرجەستە دەکات.
لێرەوە کولتور مەگەزین  وەک نوسەر و بیرمەندێکی سیاسی  مامەڵە لەگەڵ (عەبدوڵا ئۆجەلان) دەکات کەلەزیندانەوە دەنوسێت و تێزەکانیشی بەدەر نین لەسەرنج و ڕەخنە .